067: Neevejorsveurwaerek in 't Stad

Mé Neevejor go t er wér e ruisachteg veurwaerek afgeknald were n oep de koije. Ze zége da’t nog noeët ni s zoe schoeën zal gewést zén. De vuirege joare weer et veurwaerekfieëst gorganizeird duir meingse van Duirne (“Hendrickx en Lefeber") mor da kan spaiteg genoeg ni mieër duirgon oemda t de groeëten boas gestereve n is. Deroem éme ze naa veurwaerekmoakers oit de Limbureg loate kaume ("Vangelabbeek" oit Lanoake). Dee j éme zeiker oek un spaure n al verdeengd want z’éme al veurwaerek afgeschaute n in Monakau w én Moskau.
No ’t schaint zal al da f veurwaerek vanoep nen bagerboeët den Aentwaerpse n eimel ingeschaute were. Et teima zal zén “ An Outdoors Night at the Movies”. Weroem da t da wéral in ‘t Eingels mut zén da’s ver mai e gretsel. Vreuger was ’t in ’t Fraens (“Une Nuit en Plein Air au Cinéma” of zoe w eet). Mor da wile ze ni mieër. Naa mut ales in’t Eingels zén. Alei, morege meschin in’t Sjineis. ( Kan eemand van ole da d is in ’t Sjineis vertoale). Is ’t Aentwaereps ( of AN ver mai poart) ni ch goo genoeg ? Wa zég de van :” Ne Nacht Aungder den Bloeëten Eimel in de Sinema” ( veral da waurd “bloeët” mut et doong) of “Een Nacht in Open Lucht in de Bioscoop” (da kleengt te défteg, ni woar?).
We zule mor aupe da t gooj weir bléft. Dan zal er nogal e volkske rese n oep de koije ! Z’éme me vertéld da t da spéktoakel ongevèèr 22 meneute zal deure; Da’s vaif meneute langer dan toongs da s ze s 175 joar Bélege geveerd éme n in Brusel. Der zule nogal wa d “oooooaaaaas” goeërd were !
Ze zége da nen Aentwaerpenér nen dike nék ei. Noa Neevejor go t da f veraendere. Dan zule z amel “lange néke” n éme van no ‘t veurwaerek te ston goape.
Aentwaerepe krai t deis joar et schunste Neevejorsveurwaerek da t er oeët in aungs landsje --- meschin wél in ieël Uiraupa---gezeeng is !
Van dike néke gesprauke ! Da kan téle n ei !

Nen tipise n Aentwaerpenér in zene nék gezeeng

066:Karsmis, Neevejor én Draikuineenge

Oanbideeng duir de Kuineenge

Catharijneconvent Utrecht

Laengk geleije begon et neef joar aigelek in 't begin van de Leingte as de nateur wér tot lèève kwam én de vaugeltsjes un nésjes begone te baawe. De meingse veerde da mé j un tradis-joneile lichtfieëste. Dee fieëste van ’t aud no ’t neef joar deurde twélef vole nachte n én weere de Joelfieëste genoemd.In ’t Eingels bestoat er néfe ’t waurd “Christmas” nog altaid de benoameeng “Yule”, veral dan in Schotland, én de Zweide noeme n et oek nog altaid “Jul”.Dee Joelfieëste begone n oep 25 désémber as de doage geenge leinge én deurde tot zés janewoare, den dag dieë ze naa Draikuineengendag noeme. Raungd den achtsten dag, oep 1 janewoare dus, weere n er groeëte veure n oangestauke.( Naa zén da t de karsboeëme dee j oep nen oeëp gegoojd were oem dan verbraend te were). Der weere deere n oepgoferd on de gaude n én der weer gezaupe n én gefrét da ‘t ni schoeën nimer was. Der weer lawait gemokt oem de sléchte gieëste te verdraive. De meingse dee vandoag den dag veurwaerek afscheete n éme worschainlek gin idei da s ze doarmé j en ieël aa tradeese n in ieëre n aawe.De gieëste muste gekalmeird were. Dee koste meingse én bieëste zeek moake. Deroem weere n er ofers gebrocht dee ze zélef achteraf oepéte. Ge veengd da nog trug in de stole n in de verem van nen boeëmstam.Vandoag zén er nog altaid verieënegeenge (de “Wicca” bavuirbéld) dee j oep dee maneer het Joelfieëst veere. Mor de kaerek wau da t da s zau veraendere. ’t Must mor is gedoan zén mé t dee j aidese fieëste wer da t de meingse plezeer mokte da ’t kléterde Den 1ste janewoare must nen bootendag were in plets van ne vrauleke fieëstdag. Tot naa toe zén ze der nog altaid ni j in gesloagd. Lot aungs aupe da t da s zoe bléft. Der zén al genoeg tristege doage n in e meingselèève. Af én too w is de bloemekes boitezéte kan gi kwoad. Den baug mut ni j altaid gespane ston .

Ba d’aa Romaine begon et neef joar oep den 1ste mèèrt , de moand van Mars, de god van den aurlog. In 44 vuir Kristus vaungd “Julius Caesar” (Zjuleke Sésaer) et noeëdeg oem da te veraendere. A leet et joar begine n oep den 1ste janewoare, zoe genoemd no de god “Janus” , de god van duire n én poeërte, dieë de poeërt woagewaid aupe must zéte n oem de Zon te loate schaine. Van toongs af gebroike we dus de zoegenomde “Zjuljoanse kaleingder” Tuse n okskes de Portugeize noemen e veingster nog altaid “ uma janela”[ume zjenéla]. Zau da t er eet mé te moake n éme ?
Mor Zjuleke Sésaer was vergeite da t de léste moande van’t joar “séptember, oktauber , novémber én désémber ” genoemd weere. Wa d aigelek wilt zége: “zeiveste, achtste, neigeste n én teengde muingd van ’t joar.
Ge zee de tradeeses van aungs aidese vuiraawers zén ni s zoe gemakelek oit te rooje.

Toongs da kik nog joongk was ( da’s al wél en tadsje geleije), ém ek noeët geweite da’k en aidese tradeese varderzéte as we geenge zeenge ver Draikuineenge. ’t Zag er oek amel zoe katoleek oit mé t dee j érderkes dee ”banachte” n in ’t véld loage én--- noa da s z’un schopekes getéld ade---kadaukes brochte ver ’t kineke Jeizes.
We geenge verklieëd van duir tot duir oem wa snoop of wa seingtsjes af te beidele. W’ade amel wa d aa vode n oan. E versleite toafelloake dei t deengst as kuineengsmaentel. Ne kapote n ood oep aungzen bol mokte n ales ver aungs zoe fieëstelek. En droijende staer ade we zélef gemokt van nen aawen bésemsteil, en bobantsje oit aungs moo w uir noigereefkisje n én en papeere vaifpeungtege staer van dik karton . Oem da spul te doong droije n ade w’en koeër auver da bobantsje gespane.Raungd maine nék béngelde n en aa sjakosj van aungs memoo. Doar weere de snoepekes ingestopt. Dee weere dan achteraf ieërlek verdieëld aungder aungs gedraije. Ik ad gewoeënlek en bléke doeës ---wer da greungte ingezeite n ade--- in men réchteraend en ne waendelstok in men leengker. Men breur---dieë den audste was--- droog den bésemsteil mé t de droijende staer én menen béste moat ,de Zjéf, leep er bai mé t de schunste kroeën oep zene zwarte kop.Dieë must gon béle on d’oize n oemda t em zoeë w en onschuldeg smooleke n ad. Da marsjeirde n altaid ba de mooders dee j aupedeije. Da bracht altaid wa mieër in ’t bakske.

Draikuineengefieëst

(Jan Steen)

En zeenge da we deije ! Mieëstal was da:

Draikuineenge,draikuineenge,
Géft mai ne neeve n ood
Mene n aawe n is versleite
Aungs mooder mag et ni weite
Aungs voader ei g et géld
Oep de roeëster getéld

Of:

Oep ne neevejorsoavend
Den baker sloog ze waif
Mé nen dike klupel
Bauve n oep uir laif
Et waif da wau ni spreike
De klupel wau ni breike
Et waif da sprak
De klupel brak
En den baker veel oep ze koreingtegat
Joa, joa ’t is woar
‘k Weings oe ne zoalege neevejoar

As we ‘t zeenge begone bui te were, dan weere de leekes al wa kerter. We muste n oek nateurlek vuir den doongkere tois zén én we probeirde zoevaul muigelek oize te doong.Dan zoonge w' ieën van de volgende leekes oit aungze répértwaer:

Neevejoreke zoote
’t Vaereke n ei f veer voote
Veer voote n én ieëne stèèrt
’t Vaereke n is gin detsje wèèrd

of:

Neevejoreke n otentot
Aungs voader ei nen blotekop
Zeive joar al zaungder oar
‘k Weings oe ne zoalege neevejoar

Nog kerter was:

Neevejoreke n otentot
We kaume ver den auverschot

Ba de pastoeër zoonge w’en aender leeke. Da was:

Késke n in de lantèère
Is menieër pastoeër ni tois?
‘k Zau w em wile spreike
Vanoavend in zen ois.

As er ni j aupe gedoan weer of ze slooge de duir vuir aungze nuis dicht, dan zoonge we zoe w ard as we koste zoeda d ieël de beurt et kon oeëre:

Neevejoreke n otentot
Wil de niks geive
Bléft dan in oe kot

Of as ’t en medam was:

Oeëg ois, lieëg ois
Der zit en girege pin in ois

Teigewaurdeg zee de nog wainig keengdere dee kaume zeenge mé t Draikuineenge. Och ze kraige n al zoe vaul ieël ’t joar duir én nog zén ze ni konteingt.As er dan toch kaume, dan zén ’t ieël dikwels zoegenomd’ alochtaune keengdere. Dee tréke n er zich gin sjik van oan da t da fieëst aides is of van kristeleken oeërsproong as z’unaige mor amezeire n én snoop of géld kraige.Ge zee, keengdere zén auveral gelaik. Dee kan et gin boem schile werauver da t da beidelzeenge n aigelek goa. Meschin zauwe de groeëte meingse eer wél e vuirbéld kune n on neime.

065: Teima : De Famile.

Achterkleindochter achterklaindochter
Achterkleinkinderen achterklainkeengdere
Achterkleinzoon achterklainzuing
Baby beibi

Betovergrootmoeder bétauvergroeëtmooder /bétauvergrutmooder
Betovergrootouders bétauvergroeëtaawaers
Betovergrootvader bétauvergroeëtvoader/bétauvergrutvoader
Broe(de)r breur (dim.brureke)
Bruid broid
Bruidegom broidegoem
Dochter dochter (dim.dochterke)
Drieling draileeng
Echtgenoot man,maine/mene lakere(ironisch),dieë van mai, mene Veingt (5)
Echtgenote /echtgenoot vraa, mene n aleven traaboek (ironisch),dee van mai, dee van aungs,me waif (5)
Familie famile
Familieleden famileleide
Grootmoeder groeëtmooder/ grutmooder, memoo , boma, voamoo(1)
Grootouders groeëtaawers

Grootvader groeëtvoader,grutvoader, vevoa, bompa, moovoa (1)
Halfbroer alefbreur
Halfzuster alefzuster
Halve wees alef wieës

Kind (nog in luiers) platkeengd/buselkeengd
Kind keengd (dim.kineke)
Kinderen (collectief) klai(n)mane
Kleindochter klaindochter
Kleinkind klai(n)keengd
Kleinzoon klainzuing
Koppel kopel (dim.kopeltsje)
Mama (vocatief) mama,mams, mae, maeke memaeke, moo,moeke
Meter/peettante/petemoei meiter/pétsje
Moeder mooder
Nageslacht noageslacht
Neef neif(= oom- of tantezegger) , kozain/koze (= zoon van oom of tante) (3)
Nicht nicht
Oom noongkel Fr (mon)oncle (4)
Ouders aawers
Overgrootmoeder auvergrutmooder
Overgrootvader auvergrutvoader
Papa (vocatief) papa,paps,pae,paeke,pepaeke,voa,voke
Petekind peitekeengd
Peter/peetoom/doopvader/peetvader peiter(e)
Schoondochter(2) schoeëndochter

( Wa stélt deis beileke vuir ? Is da meschin e kadauke ver en schoeënmooder ?)

Schoonmoeder schoeënmooder
Schoonouders(2) schoeënaawers
Schoonvader (2) schoeë(n)voader
Schoonzoon(2) schoeënzuing
Stiefdochter steefdochter
Stiefkind steefkeengd
Stiefmoeder steefmooder
Stiefouders steefaawers
Stiefvader steefvoader
Stiefzoon steefzuing
Tante taente (4)
Tweeling twieëleeng
Tweelingbroer twieëleengbreur
Tweelingzuster twieëleengzuster
Vader voader(dim.voaderke),voa( dim.voke),papa
Verloofde verlaufde
Verwanten(zeer verre….) famile in’t zeiveste knoe(ë)psgat(6)
Verwantschap verwaentschap
Voogd vaugd
Voorouders vuiraawers
Vrouw vraa(dim.vrauke)
Weduwe weif
Weduwnaar weivenér
Wees wieës (dim/wieëzeke)
Weesjongen wieësjoonge
Weesmeisje wieësmaske
Wijf waif (dim.wéfke)(5)
Zoon zuing (mv zuine)(dim zuintsje/zuineke)
Zuster zuster (dim zusterke)



(1)
memoo ,voamoo,grutmooder
vevoa, moovoa, grutvoader

Deze eerste benamingen gaan terug op het systeem zoals dat nog bestaat in de Scandinaafse talen : Zweeds:mormor (moedersmoeder) farmor (vadersmoeder) morfar(moedersvader) farfar (vadersvader). De termen “voamoo”( grootmoeder van vaders kant) en “moovoa” (grootvader van moeders kant) worden zelden nog gehoord in het Antwerps. De termen “memoo” en “vevoa” worden thans gebruikt om beide grootmoeders en beide grootvaders mee aan te duiden.
De benamingen “groeëtaawers”,“grutmooder” en “grutvoader” zijn ( ook in het AN) Lehnübersetzungen van de Franse termen “grandparents”, “grandmère “ en “grandpère”.

(2)
Zo zijn ook de woorden “schoeënaawers”,”schoeënmooder”, schoeënvoader”, “schoeënzuing” , “schoeëndochter” etc. Lehnübersetzungen van de gelijkaardige Franse benamingen: “beaux -parents”,”belle mère”,” beau- père” ,”beau-fils”,”belle-fille,”beau-frère” etc.. Het woord “zwager” is onbekend in het Antwerps.
(3)
“ kozijn”(verkort tot “koze”) is ontleend aan het Frans (cousin). De vrouwelijke vorm “cousine” wordt niet gebruikt in het Antwerps. Alleszins heeft het woord “kozijn(onzijdig)” in het AN een totaal andere betekenis (= raamkozijn, vensterbank) , waarvoor de Antwerpenaar het woord “raichel”gebruikt (vergelijk met AN richel).
(4)
“taente”en “noongkel” zijn eveneens van oorsprong Franse woorden. “Taente”--- zoals ook in het AN--- gaat terug op Oudfrans “ ta ante” (vgl.Eng.aunt). “ Noongkel” is ontstaan uit “mon oncle”. In beide gevallen werd een verkort bezittelijk voornaamwoord proclitisch aangehecht en werd het geheel als één woord beschouwd. Dat blijkt ook uit het woord “mataent” (d.i. ma+ ta +ante !!!) . De Franssprekende Brusselaar zegt zelfs “ sa matante” (d.i. sa+ ma+ta
+ante !!!!!!).
(5)
“waif” en “veingt” zijn voor de meeste sprekers eerder vulgaire termen. ( Dit in tegenstelling tot het Eng.wife ) De verkleinwoorden “ wéfke” en “veingtsje” daarentegen zijn eerder troetelnamen. “Ne veingt” wordt ook wel gezegd van een gecastreerde ezel !
(6)
“knoe(ë)psgat” is volksetymologie voor “kneeschap”. “Knee/knie” betekende vroeger niet alleen “knie” maar ook “verwantschap”. Het enige nog in het AN bestaande, daarvan afgeleide woord, is “evenknie” d.i. “ familielid met dezelfde verwantschapsgraad.
(7)
De bezittelijke voornaamwoorden bij “voader, voa, mooder,moo” wijken af van de algemene regel.
Mai voader . Aa voader. Zai voader. Uir voader. Aungs voa(der). Un voader. (De doffe “-e” valt weg; Ole blijft onveranderd)
Tegenover: Maine zuing.Aawe zuing.Zaine zuing.Uire zuing.Aungze zuing. Une zuing.

Wel zégt men “Aungze Voader…….” (aanhef van het gebed) onder invloed van de geschreven taal.
Bij “papa” hoort men beide: Aungs papa/Aungze papa (verschillend naargelang de spreker).
(8)
De woorden “oom” en “zwager” worden niet gebruikt in het Antwerps.
De woorden “opa” en “oma” worden door zeer jonge kinderen reeds courant gebruikt ( onder invloed van het AN dat ze op school leren). Daarentegen hoort men steeds minder en minder de woorden “boma” en “bompa”. Die termen worden thans te veel geassocieerd met “hulpbehoevende oudjes in rusthuizen”. Ze worden vervangen door de AN- woorden “oma” en “opa” of door allerlei nieuwvormingen die sterk kunnen verschillen van familie tot familie.

064: Teima: Den Taid

Oe loat is't ?

1°Bij de volle uren blijft “ieën eur” in het enkelvoud. Vanaf “twi(ieë)” wordt de meervoudsvorm “eure”gebruikt.

't Is ieën eur. [ tizieëneur](1.00)
't Is twi j eure. [tistwijeure](2.00)
't Is drai j eure.[tizdraijeure](3.00)
't Is veer eure.[tisfeereure] (4.00)
't Is vaif eure. [tisfaifeure] (5.00)
't Is zés zeure. [tisézeure] (6.00)
't Is zeive n eure.[tiseiveneure] (7.00)
't Is acht eure. [tizachteure] (8.00)
't Is neige n eure [tisneigeneure] (9.00)
't Is teeng eure. [tisteengeure] (10.00)
't Is élef v eure. [tizéleveure (11.11)
't Is twélef v eure. [tistwéleveure] (12.00)

2°In de uitdrukking “noa de(n)” krijgen alle getallen de uitgang –e (met j of n als mogelijke overgangsklank): twi(eë)je,draije,zeivene,neigene.De eind –f wordt –v- (vaive,éleve,twéleve).Bij” teeng” wordt de –ng gereduceerd tot –n (teene)

3°Het lidwoord voor het getal is “den” voor een klinker( den achte, den éleve) , een tweeklank( den ieëne), of een dentaal (t of d)( den twi(eë)je, den draije,den teene, den twéleve) en “de” in de andere gevallen ( de veere, de vaive,de zése, de zeivene, de neigene).

’t Is (ieë)ne meneut noa den ieëne. (1.01)
't Is twieë meneute noa den twi(eë)je. (2.02)
't Is drai meneute noa den draije.( 3.03)
't Is f veer meneute noa de veere.(4.04)
't Is f vaif meneute noa de vaive.(5.05)
't Is zés meneute noa de zése.(6.06)
't Is zeive meneute noa de zeivene.(7.07)
't Is z acht meneute noa den achte. (8.08)
't Is neige meneute noa de neigene. (9.09)
't Is teeng meneute noa den teene. (10.10)
't Is élef meneute noa den éleve. (11.11)
‘t Is twélef meneute noa den twéleve. (12.12)
't Is kwart noa den ieëne/ 't Is z e kwarteer noa den ieëne. (1.15)

4° Na “alef” gebruiken we gewoon de hoofdgetallen zonder uitgang. Het getal “twieë” wordt niet gereduceerd tot “twi”.

't Is alef ieën. (12.30)
’t Is alef twieë. (13.30)
’t Is alef drai. (14.30)
’t Is alef veer. (15.30)
’t Is alef vaif. (16.30)
’t Is alef zés.(17.30)
’t Is alef zeive. (18.30)
’t Is alef acht (19.30)
’t Is alef neige. (20.30)
’t Is alef teeng. (21.30)
’t Is alef élef. (22.30)
’t Is alef twélef. (23.30)

5° Na “van” worden dezelfde regels toegepast als bij “noa de(n)”. Zie 2° en 3°.

't Is kwart van den ieëne/ 't Is e kwarteer vuir den ieëne. (12.45)
’t Is kwart van den twije./’t Is e kwarteer vuir den twije. (13.45)
’t Is kwart van den draije./’t Is e kwarteer vuir den draije.(14.45)
Etc.
Waarschijnlijk hebben we hier te maken met een oude datiefmeervoud-vorm (na de voorzetsels “na” en “van” (zoals dat in het Hoogduits nog gebruikelijk is). Ik heb dat niet verder kunnen controleren omdat mij geen studies bekend zijn die hierover handelen.
Opmerkelijk is ook het gebruik van de meervoudsvorm in deze tijdsuitdrukkingen. Het doet mij denken aan soortgelijke vormen in de moderne Romaanse talen.
It.Sono le dieci. Sp. Son las diez. Port. Que horas sâo ? E uma hora. Sâo duas horas.

In het Frans schrijft men " Il est dix heures","à huit heures précises" etc. Maar men hoort geen verschil tussen meervoud en enkelvoud.

6° De hoofddelen van de dag luiden:

mor(e)gen(d)
middag
noamiddag
oavend
middernacht

7° De bijwoorden luiden:

smor(e)ges
smiddags
soaves
snachs

De s- , die eigenlijk een restant is van “des” ( verkort tot ‘s) een genitiefvorm van het bepaald lidwoord, schrijven we vast aan het grondwoord omdat de spreker van vandaag dit als een deel van het bijwoord beschouwt .”morgend”, “oavend”, en “nacht” worden gereduceerd tot:”morge”,”oave” en “nach” gevolgd door de oude genitiefuitgang van de zelfstandige naamwoorden.

8° Wa t dag is 't ?/ Wa t dag zén we ?

't Is
muingdag/moandag
désdag [déstach]/deengsdag
woensdag
daungderdag
vraidag
zoaterdag
zaungdag

Voor “maandag” en "dinsdag" hoort men zowel “muingdag” en "désdag"--- uitgesproken [déstach ] als "moandag" en "deengsdag". De eerste benamingen worden eerder gebruikt door oudere personen. De tweede benamingen zijn lijken mij "tussentaal "ontstaan onder invloed van het AN.

9° Oep wéleken dag…?

smuingdags/smoandags
tdésdags [ téstachs] /tdeengsdags [teengsdachs]
swoensdags
tdaungderdags
svraidags
szoaterdags
szaungdags

*De s- , die eigenlijk een restant is van “des” ,(verkort tot ‘s), een genitiefvorm van het bepaald lidwoord, schrijven we vast aan het grondwoord omdat de spreker van vandaag dit als een deel van het bijwoord beschouwt. Voor een dentaal (t of d) krijgt men hier een ‘t” ( een restant van het voorzetsel “te”, verkort tot t’). Omwille van de gelijkvormigheidsregel hebben we hier gekozen voor de spelling : tdésdags/tdeengsdags, tdaungderdags, svraidags, szoaterdags en szaungdags. Door progressieve assimilatie hoort men eigenlijk:
[tésdachs]/[teengsdachs] [ taungderdachs] [ sfraidachs] [soaterdachs] en [ saungdachs] .
In het geval van [sfraidags] gaat deze assimilatie zelfs over op “de Fraidagse Mart”, waar men eigenlijk “de Vraidagse Mart” zou verwachten. In dit laatste geval schrijven we dus uitzonderlijk een F- .

**Voor “’s maandags” hoort men zowel “smuingdags” als "smoandags"

10° Den oevaulste n is't ?

't Is den ieëste/den twide/den darde/de virde/de véfde[vévde] /de zésde[zézde] /de zeiveste/-ende/den achtste / de neigende/ den teengde/ den élefde [élevde]/ den twélefde [twélevde]: den daerteengde/ de vieërteengde/ de véfteengde/ de zésteengde/de zeiveteengde/ den achtteengde/ de neigeteengde/ den tweengtegste/ den ieënentweengtegste/ den twijentweengtegste/ den draijentweengtegste/ de veerentweengtegste/ de vaifentweengtegste [vaiventweengtegste] / de zésentweengtegste [zézentweengtegste]/ de zeivenentweengtegste/ den achttentweengtegste/ de neigenentweengtegste/ den daertegste/ den ieënendaertegste.


11° Wa moand zén we ?

't Is janewoare / feibrewoare/mèèrt/april/mai/jeunee/ jeulee/ ogustes/séptémber/ oktauber/novémber/désémber

12° Waurde n én Oitdrukeenge dee van vaere n of van dichtenbai mé t den Taid te moake n éme.

Schilderai van Goya : Den Taid


Aawendag AN Ouderdom
Aawer as AN Ouder dan
Aawerdoem AN Leeftijd
Aawerwéts AN Ouderwets
Achteraf AN Achteraf, Nadien
Achterloeëpe AN Achterlopen
Achtermiddag AN Namiddag
Aerefst AN Herfst
Af én too AN Af en toe
Aind/Eingde AN Einde
Aindege AN Eindigen
Alef eur AN Half uur (dim.Alef ureke)
Alefureke AN Half uurtje
Alefvaste AN Halfvasten
Alerailege AN Allerheiligen
Alerzeele AN Allerzielen
Alevendoongkere AN Halfdonker,schemerdonker
Almenak AN Almanak
Anteek AN Antiek
April AN April
Aprilvis AN Aprilgrap Fr. Poisson d’Avril
Asewoensdag AN Aswoensdag
Aud AN Oud
Aunderalef eur AN Anderhalf uur
Aungderbreike AN Onderbreken
Aungderdjoarege AN Honderdjarige
Aungdertuse AN Ondertussen
Aungzieëreimelvoart AN Hemelvaartsdag
Auver en muingd AN Een maand geleden
Auverauvermorege AN Over twee dagen
Auverdag AN Overdag
Auvermorege AN Overmorgen
Auversloape (zenaige n) AN Zich verslapen
Auwerdoem AN leeftijd
Ba ’t begin van AN Bij het begin van
Bedieëme* AN Zo dadelijk
Begin AN Begin
Begine AN Beginnen
Bine n en eur AN Over een uur
Binekert AN Binnenkort
Dag[ch] AN Dag (dim.dageske)
Dageske [g] AN Dagje
Daungderdag AN Donderdag
De léste joare AN In de laatste jaren
De verbaije weik AN De vorige week
De volgenden dag AN De volgende dag
De vuiregen dag AN De vorige dag
Deengsdag /Désdag AN Dinsdag
Den dag van vandoag AN Tegenwoordig, het heden
Den ieëlen dag AN De hele dag
Den ieësten April AN De eerste April
Der was is…… AN Er was eens…....
Derékt AN Dadelijk
Dernoa AN Daarna

Désdag/Deengsdag AN Dinsdag
Désémber AN Désémber
Deur AN Duur
Deure AN Duren
Dieëzekeklimoep (= ir.) AN Hemelvaartsdag (ironisch)
Dik(w)els AN Dikwijls,vaak
Doageleks AN Dagelijks
Doongkere (in den…) AN In het duister
Draikuineenge AN Driekoningen
Duirgon AN Doorgaan, verder gaan
Eeder joar AN Ieder jaar
Eeder moand/muingd AN iedere maand
Eedere kieër AN Telkens
Eedere nacht AN Iedere nacht
Eederen dag AN Iedere dag
Eingde/Aind AN Einde
En tadsje/tédsje geleije AN Een tijdje geleden
Est éme AN Gehaast zijn
Est AN Haast
Eur AN Uur (dim.ureke)
Feibrewoare AN Februari
Fieëstdag AN Feestdag
Geleije AN Geleden
Gemakelek en eur AN Ruim en uur
Gest zén AN Gehaast zijn
Gistere AN Gisteren
Ieën van de doage AN Een dezer dagen
Ieërgistere AN Eergisteren
Ieëst AN Eerst
Ieëw AN Eeuw
Ieëweg AN Eeuwig
Ieëwegad AN Eeuwigheid
In ’t mide van AN In het midden van
In afwachteeng AN In afwachting
In d’ieëste plets AN In de eerste plaats
In de fluir v ze lèève AN In de fleur van zijn leven
In de tookomst AN In de toekomst
In de vr(e)ugte AN In de vroegte
In de weengter AN In de winter
In de weik AN In de week
In de zaumer AN In de zomer
In ieëne kieër AN In één keer
In’t puteke vd weengter AN In t hartje van de winter
Indertaid AN Indertijd
Janewoare AN Januari
Jeulee AN Juli
Jeunee AN Juni
Joar AN Jaar (dim.joreke)
Joar( ‘t …..Stilekes) AN ir.Nooit,”tot Sint Juttemis”
Joarleks AN Jaarlijks
Joongk AN Jong
Joreke AN jaartje
Juigd /zjuigd AN Jeugd
Kaleingder AN Kalender
Karsmis AN Kerstmis
Kert AN Kort
Kieër AN Keer
Klèèr AN Klaar
Klok AN Uurwerk
Kwart noa de vaive AN Kwart over vaif
Kwart veur den twéleve AN Kwart voor twaalf
Kwarteer AN Kwartier (dim.kwartireke)
Kwartireke AN Kwartiertje
Kwartoal AN Kwartaal
Laengen taid AN Lange tijd
Laengk deure AN lang duren
Laengk wégblaive AN Lang wegblijven
Leingte AN Lente
Léste AN Laatste
Lezje/orlauzje AN Horloge
Loat AN Laat
Loater AN Later
Mai AN Mei
Meengderjoareg AN Minderjarig
Meengderjoaregad AN Minderjarigheid
Mèèrt AN Maart
Meneut AN Minuut (dim.menutsje)
Menutsje AN Minuutje
Middag AN Middag
Mide AN Midden
Midernacht AN Middernacht
Mieërderjoareg AN Meerderjarig
Mieërderjoaregad AN Meerderjarigheid
Moand/Muingd AN Maand
Moandeleks /Muingdeleks AN Maandelijks
Moangdag/Muingdag AN Maandag
Moderen [- -‘ - ] AN Modern
Momeingt AN Moment
Momeingtsje AN Momentje
Moménteil AN Momenteel
Morege AN Morgen (bijw./zelfst.nw.))
Moregend AN Morgen (enkel:zelfst.nw.)

Muingdag/Moandag AN Maandag
Naa AN Nu
Nacht AN Nacht (dim.nachtsje)
Nachtsje AN Nachtje
Neevejor AN Nieuwjaar
Neevejorsdag AN Nieuwjaarsdag
Neige vd teeng kieëre AN Negen van de tien keer
Noa de zése AN Na zes uur
Noamiddag AN (na)middag
Noeët ni AN Nooit
Noeët van ze/me lèève AN Nooit van mijn leven
Nog is AN Nog eens
Novémber AN Novémber
Oanfî (Fr.enfin) AN Afijn (eerder gemeenzame taal)
Oavend AN Avond
Oe loat is’t ? AN Hoe laat is het ?
Oeëgen taid AN Hoog tijd
Oeëgenblik AN Ogenblik
Oeërsproongkelek AN Oorspronkelijk
Oem oe loat ? AN Hoe laat ?
Oep ’t ainde/eingd van AN Op het einde van
Oep ’t zjuste momeingt AN Op het juiste ogenblik
Oep deize momeingt AN Op dit moment
Oep den deur AN Op de duur
Oep ne n ik én ne gaa AN In een oogwenk
Oep stoande voet AN Op staande voet, stante pede
Oep verand [-‘ - ] AN Op voorhand
Oep ze vaerekes AN Opnieuw
Oepaawe [-‘ - - ] AN Ophouden
Oepjoage [-‘ - -] AN Opjagen
Oepneef AN Opnieuw
Oepsenifs AN Opnieuw
Oepterneef(t) AN Opnieuw
oepterneeft begine AN Opnieuw beginnen
Oepternift AN Opnieuw
Ogustes AN Augustus
Oitaindelek AN Uiteindelijk, tenslotte
Oktauber AN Oktauber
Onmidelek dernoa AN Onmiddellijk daarop
Onmidelek AN onmiddellijk
Onverwacht AN Onverwachts
Orlauzje/lezje AN Horloge
Palemezaungdag AN Palmzondag
Paseirde weik AN Vorige week
Paseire AN Voorbijgaan
Per slot van reikeneeng AN Per slot van rekening
Pérjaude AN Periode
Poase AN Pasen
Proimentaid (in de….) AN ir.Nooit (tot Sint Juttemis)
Saumers AN ’s Zomers, in de zomer
Schait/de (oep ‘t….van) AN uiteindelijk
Schrikeljoar AN Schrikkeljaar
Sebeet AN Zo dadelijk
Seengkse AN Pinksteren
Seengs AN Sinds
Segaungd AN Seconde
Seidert AN Sedert
Seidertdeeng AN Sedertdien
Seméster AN Semester
Séptémber AN September
Séves AN Zo dadelijk
Sfraidags AN ‘s Vrijdags
Smiddags AN ‘s Middags
Smoandags AN ‘s Maandags
Smor(e)ges AN ‘s Morgens
Smuingdags AN ‘s Maandags
Snachs AN ‘s Nachts
Soaves AN ‘s Avonds
Spooje AN hasten
Stilsto(a)n AN Stilstaan
Stope AN Stoppen
Strak AN Straks
Sweengters AN ’s Winters,in de winter
Swoensdags AN ‘s Woensdags
Szaungdags AN ‘s Zondags
Szoaterdags AN ‘s Zaterdags
Taid AN Tijd
Taidelek AN Tijdelijk
Tdaungderdags AN Donderdags
Tdeengsdags AN Dinsdags
Teige(s)waurdeg AN Tegenwoordig
Teneste joar AN Volgend jaar
Teneste muingd AN Volgende maand
Teneste weik AN Volgende week
Térmain AN Termijn
Tookomst AN Toekomst
Tookomsteg AN Toekomstig
Toong(s) AN Toen
Tot as /Tot da [tota’] AN Tot dat
Tot morege AN Tot morgen
Tot strak AN Tot straks
Tot zeengs AN Tot ziens
Triméster AN Trimester
Uere n on e stuk AN Uren kang, uren achtereen
Ureke AN uurtje
V(er)lei(je) joar AN Vorig jaar
Vaerder doong AN Verder doen
Vakaense AN Vakantie
Van de meungd AN deze maand
Van de momeengt da AN Vanaf het moment dat
Van de weik AN deze week
Van deizen taid AN Van deze tijd, modern,in
Van dieëzekes taid AN Van heel lang geleden
Van naa w af oan AN Vanaf heden
Van taid tot taid AN Van tijd tot tijd
Van tevuire AN Van tevoren
Vandoag AN Vandaag
Vanmiddag AN Deze namiddag
Vanmorege AN Vanmorgen
Vannacht AN Vannacht
Vanoavend AN Vanavond
Vantjoar AN Dit jaar
Vastenoavend AN Vastenavond
Verbai AN Voorbij
Verbaigon AN Voorbijgaan
Verdeurend AN Voortdurend
Verjoardag AN Verjaardag
Verjoardagsfieëst AN Verjaardagsfeest

Verleide AN Verleden (zelfst.nw.)
Verleije muingd AN Vorige maand
Verleije weik AN Vorige week
Verleije AN Verleden (bijv.nw.)
Verlof AN Vrijaf
Verlofdag AN Dag vrijaf
Vertroageeng AN Vertraging
Vieërteengdoage AN Twee weken,veertien dagen
Vleijoar AN vorig jaar
Voeërtdoong AN Voortdoen
Volegend joar AN volgend jaar
Volegende muingd AN volgende maand
Volegende weik AN volgende week
Volegenden deengsdag AN Dinsdag over een week
Vraidag AN Vrijdag
Vreug of loat AN Vroeg of laat
Vreug AN vroeg
Vuir AN Voor
Vuireg AN Vorig
Vuirléste AN Voorlaatste
Vuirloeëpe AN Voorlopen
Wa d eur is’t ? AN Hoe laat is het ? Fr Quelle heure est-il ?
Wachte AN Wachten
Waerekdag AN werkdag
Weengter AN Winter
Weik AN Week (dim.weikske)
Weikdag AN Weekdag
Weikeleks AN Wekelijks
Weir AN Weer
Wéker AN Wekker
Witen daungderdag AN Witte Donderdag
Woensdag AN Woensdag
Wotsj AN Horloge( E. watch)
Zaumer AN Zomer
Zaungdag AN Zondag
Zenaige n este AN Zich haasten
Zjust oep taid AN Juist op tijd
Zjust zés eure AN Precies zes uur
Zoaterdag AN Zaterdag
Zonewaizer AN zonnewijzer

*Verschillen met het AN, die wel eens tot misverstand kunnen leiden ,zijn tijdsuitdrukkingen met “auver”,”bine” en “bine de”.

“Auver” slaat in het Antwerps op het verleden:
Auver twieë doage zén we no de zieë gewést.
AN Twee dagen geleden zijn we naar zee geweest.

“Bine” slaat in het Antwerps op de toekomst
Bine vieërteeng doage gon we no Fraengkrek.
AN Over veertien dagen gaan we naar Frankrijk.

“Bine de” slaat in het Antwerps op een tijdspanne.
Bine de vieërteeng doage mut da d afgewaerekt zén.
AN In een tijdspanne van veertien dagen moet dat afgewerkt zijn.

** “Bedieëme” wordt slechts uiterst zelden nog gebruikt door oudere personen.

13° Vuirbélde
Aawendag Da’k da d in menen aawendag nog mut meimoake
Aawer as A j is vaul aawer as gai
Aawerdoem Oep den aawerdom van 21 joar steeref em .
Aawerwéts Zoe ne plastron da’s toch aawerwéts.
Achter Men klok sto e kwarteer achter
Achteraf Joa, achteraf é d ega gemakelek klape !
Achterloeëpe ‘k Deingk da men orlauzje n achterloept.
Achtermiddag Eedere woensdag in den achtermiddag gon ek zwéme.
Aerefst In den aerefst vale de bloire van de boeëme.
Af én too Af én too mut ne meings is oit zenen bol gon.
Aindege Woar go t da d aindege ?
Alef eur Bine n en alef eur zén ek trug.
Alerailege Alerailege n is ver mai nog altaid nen belangreken dag.
Alerzeele Mé j Alerzeele gon we mé bloeme no ’t kaerekof.
Almenak Wil d ega nen almanak ver volgend joar ?
Anteek Anteek mut meengstes aungderd joar aud zén.
April April is ver aungs de virde moand.
Aprilvis Z’émé nen aprilvis oep zene rug geplakt.
Aud ‘k Veul menaige n ieëlemoal ni j aud.
Aunderalef eur Aungderalef eur éme w oep den train mute wachte.
Aungderbreike As ai sprékt , mui d’em ni j aungderbreike.
Aungderjoarege Den aungderjoarege weer oep ’t stadois ontvange.
Aungdertuse Aungdertuse zal ek e kroiswaurdredsel invule.
Auver en muingd* Auver en muingd is em féfteg joar gewere.
Auver twieë doage Auver twieë doage zén ek der nog gewést.
Auverauvermorege ’t Is daungderdag ,auverauvermorege n is’t zoaterdag.
Auverdag Auverdag mut de waereke, snachs kun de sloape.
Auvermorege Lot da waerek mor stoan ver auvermorege.
Auvermorege Vandoag is’t daungderdag én auvermorege—de zoaterdag-- gon w’alemoal no de sinema.
Auversloape (zenaige n) Mene wéker leep ni j af, ‘k ém menaige n auversloape.
Ba ’t begin van Bij ‘t begin van ’t joar ei t em altaid gooj vuirneimes.
Bedieëme ‘K zal da bedieëme doong, ét nog wa ch geduld.
Begin Ale begin is moojlek.
Begine Zule we der mor on begine ?
Bine de twieë doage* Bine de twieë doage mut da d af zén .
Bine n en eur Bine n en eur zule w’in Aentwaerepe ariveire.
Bine twieë doage* Bine twieë doage zal’t klèèr zén.
Binekert Binekert mute w’amel wéral ékstra betoale.
Dag Eederen dag deingk e kon aa.
Daungderdag Den daungderdag is maine vraijen dag.
De léste joare De léste joare zit em in ’t sukelstrotsje.
De verbaije weik De verbaije weik zén er wéral drai j ongeluke gebuird.
De volgenden dag De volgenden dag is em nimer waker gewere.
De vuiregen dag De vuiregen dag ei t em nog mé t de koarte gespéld.
Deengsdag/Désdag Oep den deengsdag/désdag is de weengkel geslaute.
Den dag van vandoag Den dag van vandoag kun de neemand nog betraawe.
Den ieëlen dag Den ieëlen dag spélt zene radejau volen teub.
Den ieësten April Den ieësten april zite de zote n oep den Bril.
Der was is…… Der was is en schoeën prinsés…………
Derékt Geduld maneke, ik kaum derékt !
Dernoa Dernoa kun d ega j oewaige gosteeng doong.
Derzjust ‘K ém derzjust nog mé j uir getélefoneird

Désdag (zie: Deengsdag)
Désémber Désémber is ver aungs de léste muingd van ’t joar.
Deur Oep den deur begon da d oep men zeinewe te waereke
Deure Da kan zoeë ni blaive deure.
Dieëzekeklimoep (= ir.) Morege n is ’t Dieëzekeklimoep.
Dik(w)els ‘k E'm et em dik(w)els gezei, mor a wilt ni lestere.
Doageleks Da moake wai j eer doageleks mei.
Doongkere (in den…) In den doongkere must em nor ois.
Draikuineenge Mé t Draikuineenge kaume de keengderezeenge.
Duirgon Naa mut ek duirgon of ik kaum teloat oep me waerek.
Eeder joar Eeder joar belauft em wér ’t zélefde.
Eeder moand/muingd Eeder muing mut ek wér krabe n oem er te kaume.
Eedere kieër Eeder kieër da’k eet wil zége, aungderbrékt em mai.
Eedere nacht Eedere nacht lig ek eure waker van ’t lawait .
Eederen dag Eederen dag da’k oep aa gezicht zeeng, is nen dag tevaul.
Eingde Oep ’t eingde geenge z’amel akaurd.
En tadsje/tédsje geleije En tadsje geleije zoong d’en aender leeke.
Est éme Weroem é d ega zoeë’n est ? G’ét taid zat.
Esteg Ge zé s zoe w esteg, sto d oe kot in braend ?
Eur Da s zal ongevèèr en eur deure.Nog wa geduld !
Feibrewoare ‘t Is gebaure in de muingd feibrewoare van vuireg joar.
Fieëstdag Aawen traa zal ne formidoabele fieëstdag were.
Geleije Nog ni s zoe laengk geleije n ad de ni s zoevaul proat.
Gemakelek en eur Da t deurt gemakelek en eur oem doar te geroake.
Gest zén Ge mut ni s zoe gest zén, we wachte wél.
Gistere ‘k Weit et nog of da ’t gistere gebuird is.
Gisterenoavend Gisterenoavend wist ek da nog ni s zeiker.
Ieën van deis doage Ieën van deis doage krai d egai en koek oep oe bakes.
Ieërgistere Ieërgistere was em er nog , naa j is em keivendroager.
Ieëst Wa was er ieëst : en ai of e keeke ?
Ieëw De vuireg’ ieëw zén er twieë wèèreldaurlauge gewést.
Ieëweg Geloeëft mai dan toch : niks bléf d ieëweg !
Ieëwegad ’t Deurde n ieëwegad vuir da s z’oepgetaloeërd was.
In ’t mide van In ’t mide van de nacht begon em te roope gelak zot.
In afwachteeng In afwachteeng zule we mor al en bauke n eite.
In d’ieëste plets Ge mut in d’ieëste plets on oe keengdere deingke.
In de fluir v.ze lèève Dee j aakaramél is nog pesees in de fluir van uir lèève.
In de tookomst ‘k E'm gine geloazen bol oem in de tookomst te zeeng.
In de vr(e)ugte We zule morege n in de vrugte no de Vaugelemart gon.
In de weengter In de weengter komt em benoa ni j oit ze kot.
In de weik “k Zal in de weik is binespreenge.
In de zaumer In de zaumer doong’k ale doage n en téraske.
In ieëne kieër A droongk zen boleke n in ieëne kieër leig.
In’t puteke vd weengter In’t puteke van de weengter zwom auver ’t kanoal .
Indertaid Indertaid éme w’aungzaige rotgamezeird.
Janewoare In janewoare was ales aungdergesnieëd
Jeulee In jeulee gon we gewoeënlek no de zieë.
Jeunee In jeunee j éme de joonge gaste n ékzoames.
Joar (deis….) Deis joar zén we ni mé f vakaense gewést.
Joar( ‘t …..Stilekes) Joa, teraere: komt mor is trug in ’t joar stilekes.
Joarleks ‘k Betoal joarleks me lidgéld van den baungd.
Joongk Gai j ét goo klape: gai zé nog joongk.
Joreke We zén wéral e joreke vaerder.
Juigd /zjuigd Wa d is da toch mé t dee juigd van teigewaurdeg !
Kaleingder Den apoteiker ei me ne neeve kaleingder gegeive.
Karsmis Deis joar gon we Karsmis veere in Spanje.
Kert Au g et kert, ‘k ém ni f vaul taid ver gezieëver.
Kieër ‘k E'm e’ d oe al vaifenzésteg kieëre gezei.
Klèèr On toafel ! ’t Eite n is klèèr.
Klok Dee klok éme w gaereft van aungs boma
Klokslag Klokslag teeng eure krept t em in zene ieëmer.
Kwart noa de vaive Oem kwart noa de vaive kraig ek al oonger.
Kwart vuir den twéleve Oem kwart vuir den twéleve zal’t al te loat zén.
Kwarteer Oem et kwarteer komt er nen tram.
Kwartoal ‘kMut nog ieë kwartoal betoale : dan is’t van mai.
Laengk deure As’t nog laengk deurt zal’t rap gedoan zén.
Laengk wégblaive Woar zot eg a? Ge zé s zoe laengk wéggebleive .
Langen taid ‘k E'm em al langen taid nimer gezeeng.
Leingte (in de ….) In de leingte begine de vaugeltsjes nésjes te baawe.
Léste ’t Zén de léste n on aleve prais;
Loat Beiter loat as noeët.
Loater ‘k Zal en ureke loater kaume.
Mai In mai lége n ale vaugeltsjes en ai.
Meengderjoareg A ge meengderjoareg zé , zé de keekevlieës.
Mèèrt Méért ei f venain in zene stèèrt
Meneut Ge zé ne meneut te loat gelak gewoeënlek
Meneut Ne meneut loater én ‘k was de sigaer gewést.
Menutsje E menutsje ei.’k E'm mor twi j aereme .
Middag Oep de middag pak ek er vaif.
Mide n in d enacht Mide n in de nacht geeng em waendele n in t paerek. .
Midernacht Midernacht is ’t eur van de spoeëke.
Mieërderjoareg A ge mieërderjoareg zé, dan mui de bine.
Moand/Muingd Deis moand/muingd is’t maine verjoardag.
Moandeleks /Muingdeleks We mute muingdeleks afbetoale.
Moangdag/Muingdag Da’s nen otau van de moandag.
Moderen [- -‘ - ] Z’is altaid moderen geklieëd.
Morege Morege zeeng we wél varder.
Moregevreug Moregevreug zal et te loat zén.

Muingd (zie: Moand)
Naa A g’et naa ni doo, dan mut et nimer doong.
Nacht A j ei t den ieële nacht kapélekes gedoan.
Neevejor Ver aleman ne gelukege Neevejor !
Neevejorsdag Mé Neevejorsdag bezeuke w ieël de famile.
Neige vd teeng kieëre Neige vd teeng kieëre n ei t em gelaik.
Noa de zése Noa de zése zén ek vrai, dan kune we goan.
Noamiddag Deize noamiddag blaif ek gezéleg tois.
Noeët ni ‘k Zal noeët nimer doong. Da belauf ek
Noeët ni A zau zoe w eet noeët ni doong.
Noeët van ze/me lèève Noeët van ze lèève zau’k da van em gedocht éme.
Nog is A ge da na nog is doo, dan bezeeng’k oe ni mieër.
Novémber Novémber is mor en tristege muingd.
Oanfî (Fr.enfin) Oanfî, zé d ega na j oep oewe kop gevale ?
Oe loat is’t ? Oe loat is’t, >>Taid oem oe lèève te beitere.
Oeëgen taid ’t Wer d oeëgen taid da g’er eet go d on doong.
Oeëgenblik Nen oeëgenblik, ‘k zén benoa klèèr.
Oeërsproongkelek Oeërsproongkelek stoong er eer e gezéleg kafeike.
Oem midernacht Oem midernacht sloog de taureklok élef in plets van twélef kieëre.
Oem oe loat ? Oem oe loat go d egole no de sinema ?
Oep ’t ainde/eingd van Oep ’t ainde kwam ales oit.
Oep de middag Al de weengkels zén eer geslaute n oep de middag.
Oep de zjuste momeingt A val d altaid bine n oep de zjuste momeingt.
Oep deize momeingt Oep deize momeingt ém ek der gin goesteeng ver.
Oep den deur Oep den deur begint da d oe teige te steike.
Oep ne n ik én ne gaa Oep ne n ik én ne gaa ade ze da gebarlikt.
Oep stoande voot A weer oep stoande voot ontsloage.
Oep verand [-‘ - ] A’k da d oep vuirand ad geweite !
Oep ze vaerekes Ge zul d ales oep ze vaerekes mute doong.
Oepaawe [-‘ - - ]/Stope Ge mut oepaawe mé s zoe te zoage.
Oepjoage [-‘ - -] Joagt me ni j oep ei of ‘k doong niks nimieër.
Oepneef Wa? Ales oepneef ? Gai ze s zot zeiker ?
Oepsenifs Begint er mor on. Ge kun d ales oepsenifs doong.
Oepterneef(t) Mut ik na j ales wér oepterneeft gon doong ?
oepterneeft begine We zule oepterneeft mute begine.
Oeptschaitevandemart Oeptschaitevandemart zei ze dat ze ni mei geeng.
Ogustes Ogustes was en gooj moand ver d’otéls on de kust.
Oitaindelek Oitaindelek gaf em too, da d ai j et gedoan ad.
Oitschieëje Go de na j oitschieëje mé t da maneke te trèètere !
Oitstéle Ge kunt da ni langer oitstéle.
Oktauber Oktauber was en tristege moand deis joar.
Onmidelek dernoa Onmidelek dernoa vertrok em no den boite.
Onmidelek Ge go t da onmidelek doong of ik bol e’ d af.
Onverwacht Den beibi kwam totaal onverwacht mide n in de nacht.
Orlauzje A kreig en gaa w orlauzje ver féfteg joar deengst.
Paseirde weik ‘k Zén uir paseirde weik teigegekaume oep de Mèèr.
Paseire ‘k Mut der toch paseire?’k Zal da ver aa meibreinge.
Per slot van reikeneeng Per slot van reikeneeng is da d amel ni s zoe belangrek.
Pérjaude W’éme n en moojleke pérjaude duirgemokt.
Polsorlauzje En polsorlauzje n is wél gemakeleker as zoe’n roap.
Proimentaid (in de….) Alei, saleu! Tot in de proimentaid !
Roap Oep den bompa zen roap sto ne lokomoteef
Saumers Saumers is ’t vaul t’ieët in ‘t Zoide.
Schrikeljoar Oem de veer joar is er e schrikeljoar.
Sebeet ‘K zal ’t sebeet doong.
Seengkse Wanieër sto de Seengkse Foeër ?
Seengs ‘k Zén al seengs gistere n aunderwég.
Segaundsje E't wa ch geduld .Nog e segaundsje, dan ém ek gedoan
Segaungd Oep ne segaungd ade ze da ch gebarlikt..
Seidert ‘t Is seidert Neevejorsdag da’k oe nimer gezeeng ém.
Seidertdeeng Seidertdeeng ei t em et oeëg in zen staer.
Seméster Nog ieëne seméster én ’t schauljoar is afgeloeëpe.
Séptémber In ’t begin van séptémber begint da spéleke n oepneef.
Séves E't nog en bitsje geduld.A komt séves.
Sfraidags Sfraidags gon we no de Fraidagse Mart.
Smiddags Smiddags doong gine klop nimieër.
Smoandags Smoandags é mek gewoeënlek nen aute kop.
Smor(e)ges Smorges kan ek mé moojte n oit menen tram.
Smoregesvreug Zoe smoregesvreug ém ek gin goesteeng oem ’t eite.
Smuingdags Smuindags zén ek gine meings.
Snachs Snachs geeng em gereigeld oep maraude.
Soaves Soaves zite z’altaid no den téleveeze te koekeloore;
Soavesloat A zat te bloke ver zen ékzoame tot soavesloat.
Soems Soems é mek goesteeng oem em en véteeng te geive.
Spooje Spooj d oe of ge mist oewen train nog.
Stilsto(a)n Ge sto t der ni ba stil: da kan eederieën auverkaume.
Stope/oepaawe ’t Wert taid da ge go stope mé smoeëre.
Strak ‘k Kaum strak wél is langs.
Sweengters Sweengters amezeire w aungs mé gezélschapsspélekes.
Swoensdags Swoensdags is maine vraijen dag.
Szaungdags Szaungdags gon we nor aungzen boite.
Szoaterdags Szoaterdags steik ek ni f vaul oit.
Taid Gai j ét noeët ginen taid ver mai.
Tdaungderdags Tdaungderdags weit ek gewoeënlek ni wa t doong.
Tdeengsdags Tdeengsdags sloap ek oit tot noa de middag.
Teige(s)waurdeg Teigewaurdeg is’t altaid wa mé j aa.
Teneste joar Teneste joar go nek ver en muing nor Ameireka.
Teneste muingd Teneste muingd kraig ek dobel prei.
Teneste weik Teneste weik mut men woaterlaideeng gopereird were .
Térmain Den térmain oem te réklameire is verbai.
Tookomst Wa go t de tookomst on nog breinge ?
Tookomsteg Zen tookomstege n is en vrémde dee ni f van eer is.
Toong(s) Toongs da wai joongk woare, bestoong da d amel ni.
Tot as /Tot da [tota’] Na go de wachte tot da d oe w eite klèèr is.
Tot morege Alei, tot morege n in Den Eingel !
Tot strak Tot strak oep de Seengtanekesboeët!
Tot zeengs Tot zeengs én de weengd vanachter.
Triméster Den ieësten triméster is ales goo f verloeëpe.
Uere n on e stuk A kan eure n on e stuk oep zen gitaer zite speile.
Ureke A g’eer wilt wachte. Bine n en ureke zén ek trug.
V(er)lei(je) joar Vlei joar was ’t eer ieël wa plezaenter.
V(er)lei(je) muingd Vlei muingd ém ek wa mieër verdeengd.
V(er)lei(je) weik Vlei weik zag ek et nimer zite.
V(er)lei(je)joar Vlei joar is de mizeire begone.
Vaerder doong ‘k Zal mor vaerder doong wer da ‘k mé beizeg was.
Vakaense In jeulee begint de groeëte vakaense.
Van de momeengt da Van de momeingt da’k da wist, zén ek er mé gestopt.
Van de muingd Van de muingd trék ek mieër prei.
Van de weik Van de weik ém ek nachtdeengst .
Van deizen taid E stoeferke n is nimer van deizen taid.
Van dieëzekestaid Da’s al laengk verbai: da’s van dieëzekestaid.
Van naa w af oan Van naa w af oan go de no mai lestere !
Van taid tot taid Van taid tot taid mut d’ is van oewe graungd gon.
Van tevuire Ad ek da f van tevuire geweite !
Vandoag Vandoag blaif ek tois:’k veul menaige ni ch goo.
Vanmiddag Vanmiddag zal ek da d amel oproime.
Vanmorege Vanmorege kon ek mé moojte n oit men béd.
Vannacht Vannacht é mek gin oeëg dichtgedon.
Vanoavend Vanoavend mute we da f veere.
Vantjoar Vantjoar é de ni f vaul oitgestauke, ales is blaive lige.
Verbai Da’s na verbai; we zwaige derauver.
Verbaigon E't wa ch geduld. Da ch go wél verbai .
Verbaivleege A g’oe w ameseirt dan vleegt den taid verbai.
Verdeurend A zit mai verdeurend oit te lache.
Verdwaine ‘t Verdwein amel gelak snieë ver de zon.
Verjoardag Gelukege verjoardag !
Verjoardagsfieëst We gon e groeët verjoardagsfieëst aawe.
Verleide Auver ’t verleide vèège we de spaungs.
Verlof ‘k Kraig gin ékstra verlof deis joar.
Vertroageeng Den train ei wéral is e kwarteer vertroageeng.
Vieërteeng doage Oem de vieërteeng doage mut ek no den doktaur.
Voeërtdoong Doo mor voeërt ge zé ch goo beizeg.
Volegend joar Volegend joar zal ales achter de rug zén.
Volegende muingd Volegende muingd kaum ek nor ois.
Volegende weik Volegende weik é de taid genoeg oem da te doong.
Volgenden deengsdag Volegenden deensdag traut mene joongste zuing.
Vraidag Lifst oep zoaterdag mor vraidag is oek goo.
Vreug of loat Vreug of loat go de der spait van éme.
Vreug A j is ale doage vreug de boan oep.
Vuir Main orlauzje sto wél e kwarteer vuir.
Vuireg Oep me vuireg waerek wa ales vaul ieënvaudeger.
Vuirléste A’s altaid de vuirléste van zen groep.
Vuirloeëpe Da wilt dan luke.Main orlauzje loept altaid vuir.
Wa d eur is’t ? Wa d eur is’t da we mute kaume no da fieësje ?
Wachte Ge zult nog éfkes mute wachte .
Waerekdag Oep waerekdoage mui d eer ni parkeire.
Weengter De weengter sto f vuir de duir.
Weik Nog en weik én dan go we mé f verlof.
Weikdag De weengkel is alle weikdoage n aupe.
Weikeleks A leivert weikeleks neef materjoal.
Weir Wa d e weir ! De rèège valt mé bake n oit de lucht !
Wéker Mene wéker is vanmorege ni j afgeloeëpe.
Woensdag Woensdag is goo. Mor zee t dan da g’oep taid zé.
Wotsj ‘k E'm men wotsj vergeite n in ’t kabineke .
Zakorlauzje Vreuger ade n ale sjike mane n en zakorlauzje.
Zaumer De zaumer mag ver mai part nog laengk deure.
Zaungdag Volegende zaungdag go nek aungs taent bezeuke.
Zjust A j is zjust vertroke.A g’oewaige n est kun d’em nog te pake kraige.
Zjust oep taid Ge zé sj zjust oep taid oem mei on toafel te gon.
Zjust zés eure Zjust zés eure n ei t da spéleke gedeurd.
Zoaterdag De zoaterdag is ver mai nen dag da’k is mag oitbloaze.

VANITAS

000: Arsjeef

Aentwaerepe n on 't waurd

Oem et oe wa gemakeleker te moake n ém ek al de tékste dee j al in’t arsjeef zite n eer oep e raike gezét ( Ge zult zeeng da’k d’ inlaideeng twi kieëre n er in gezét ém. Den twide kieër was oem et wa t doideleker te moake.
Numerau 021 sto tuse 027 én 028. Oo da t da doar verzaild is weit ek oek ni. Mor alei, ge zul et wél veengde n ei !
Métertaid zal ek deize laist af én too w érschraive, nogelang da t er wa tékste baikaume.
De begineleenge roi j ek wél oan ieëst de numeraus 001/002 j én 003 ( Inlaideeng, Spéleeng én Oitsproak, én ’t Aentwaereps Alfabét) te leize vuir da s z’on de rést begine.

000: ARSJEEF
Mèèrt 2006
001: Inlaideeng
002: Spéleeng én Oitsproak
003: De Lange Waper én de veer vraijers
004: Aentwaereps Alfabét
005: Aentwaerepse Konvérsoases
006: Gedicht
007: Gazétenoittréksel
008: Leengks
April 2006
001: Inlaideeng
009: De Legeingde van Broabau w én de Ruis Druwon Antigon
010: De Soage van d’Osevéle
011: De Poesje van de Lange Waper
Mai 2006
012: ’t Aentwaereps Andsje
013: Sproakkeungst: Lidwaurde
014: Sproakkeungst:Télwaurde
015: Mopekes
Jeunee 2006
016: De Stile Wite Marsj van Vraidag 26 mai 2006
017: D’Aentwaerepse Stadswaike
018: Sproakkeungst: Persoeënleke Vuirnoamwaurde
Jeulee 2006
019: Den aute geivel van ‘t Stoolstretsje
020: Klèèrgestoeëmde zinekes (Ieëste Reiks)
022: Gaston Berghmans [gaston baeregmans]
023: Basterdvlooke n én krachtpatsers
024: Sproakkeungst: Verkerteenge
025: Kafei Den Eingel Gediplomeird
026 Sproakkeungst : Waerekwaurde/Oeëfttaide
027: Faungske n is 100 Joar gewere
Ogustes 2006
021: Axl Peleman in ’t Aentwaereps
028: D’Aizere Brug
029: En Bitsje n Aentwaerepse Gescheedenis
030: Lode Zielens [laude zeeles]
031: De V-Boeme n oep Aentwaerepe (1944)
032: Sproakkeungst: Weiderkieërende n én Weiderzaidse Vuirnoamwaurde
033: Sproakkeungst: Beziteleke Vuirnoamwaurde
034: Sproakkeungst: Waerekwaurde O.T.T.
035: FILEM: Oit de Paroche van Mizeire
Séptémber 2006
036: Ieënwaurdzine ?????????
037: Staneke n Ockers
038: Geleize n oep ne wébsait
039: Den Boorentaure
Oktauber 2006
040: Veroalenbazaer
041: An Nelissen
042: Breughel: Spreikwaurde
043: Fanmeil
044: De Lewee van ’t Astridplain
045: Oepsinjoreke
046: D’Aendschoongmart
047: Nélau w én Patrasj
Novémber 2006
048: De Groeëte Gust ei t de gieëst gegeive
049: ’t Sjeengtsjangsplain
050: Neeve Leengk
051: Klèèrgestoeëmde zinekes (Twide Reiks)
052: ’t Koartspél
053: Seengtnekloas
054: Wee wert de Krak van de Fritzak ?
055: Juigdérinereenge
Désémber 2006
056: Geboare
057: Sproakkeungst: Waerekwaurde: Zain
058: Lékende Fontain
059: Sproakkeungst: Ulepwaerekwaurde
060: De Twalétmedam
061: Lékteur
061.01 : De Breimer Stadsmuzekaente
062: ’t Verneefd Kuinegin Astridplain
063: Karsmis – én Neevejorsweingse
064: Teima: Den Taid
065: Teima : De Famile
066: Karsmis, Neevejor én Draikuineenge.
067: Neevejorsveurwaerek in 't Stad
068: Sproakkeungst Ulepwaerekwaurd: E'me

Janewoare 2007
069: Lékteur 02: Snieëwitsje n én de Zeive Dwaerege
070: Teima: 't Meingselek Lichoam
071: De Godin Teimis én de Réchtvoardege Réchters

072: Verlaure Muingdag

073: Toobak

074: "Elixir d'Anvers"

075: Faungske n is er nimieër

LABORE ET CONSTANTIA

063:Karsmis- én Neevejorsweingse

Karsmis- én Neevejorsweingse n in 334 verschilende toale

Acholi: Mot ki Yomcwing Botwo Me Mwaka ManyenAdhola: Wafayo Chamo Mbaga & Bothi Oro ManyeniAeka: Keremisi jai beAfrikaans: ‘n Geseënde Kersfees en 'n Voorspoedige Nuwe JaarAhtna: C'ehwggelnen DzaenAlbanees: Gëzuar Krishlindjet Vitin e Ri!Aleut: Kamgan UkudigaaAlsatian: E gueti Wïnâchte & E glecklichs Nej Johr!Alur: Wafoyo Kado Oro & Wafoyo Tundo Oro manyeniAlutiiq: Piamci Amlesquat UksutAmharic: Melkam Yelidet BeaalAmuesha: Yomprocha' ya' natayaAngami: U kenei Christmas mu teicie kes a-u sie teicie kesa-u sie niepete keluo shuzaie we

AENTWAEREPS: Ne Vrauleke Karsmis én ne Gelukege Neevejor


Apache (Western): Gozhqq KeshmishArabisch: I'D Miilad Said ous Sana SaidaAragonese: Nabidà! & Goyosa Añada benién.Aramaic: Edo bri'cho o rish d'shato brich'to!Aranés: Bon Nadau!Arawak: Aba satho niw jari da'wisida bonArmeens: Shenoraavor Nor Dari yev Soorp JanuntAromanian: Crãciunu hãriosu shi unu anu nãu, bunu!Asturisch: Bones Navidaes & Gayoleru anu nuevu!Assamees: Rongaali Bihur xubhessaa loboAta: Maroyan na Pasko woy kaopia-an ng Bag-ong Tuig kaniyo't langon mga sulodAukan: Wi e winsi i wan bun nyun yaliAymara: Sooma Nawira-raAzerisch: Tezze Iliniz Yahsi OlsunBafut: Mboni Chrismen & Mboni AlooyefeeBahasa/Malaysia: Selamat Hari Natal dan Tahun BaruBamoun: Poket Kristmet & Poket lum mfeBanen: Enganda ye hiono mes & Hion Hios HesBandang: Mbung Mbung Krismie & Mbung Mbung Ngouh SuiieBaskisch: Zorionak eta Urte Berri On!Bassa: Ngand Nwi Lam & Mwi LamBatak Karo: Mejuah-juah Ketuahen NatalBemba: Kristu abe nenu muli ino nshiku nkulu ya MweziBengaals: Shuvo Baro Din: Shuvo Nabo BarshoBhojpuri: Naya Sal Mubarak HoBicolano: Maugmang Capascuhan asin Masaganang Ba-gong Taon!Bislama: Mi wisim yufala eerywan one gutfala Krismas & mo wan hapi New Year longBlaan: Pye duh di kaut Kristo klu munt ug Felemi Fali!Blackfoot: I'TaamomohkatoyiiksistsikomiBrahui: Arkas caik xuda areBretons: Nedeleg laouen na bloav ezh matBulgaraars: Chestita Koleda i Shtastliva Nova GodinaBulu: Duma e bo'oBura: e be Zambe e Usa ma ka KirisimassuCantonees: Seng Dan Fai Lok, Sang Nian Fai LokCatalaans: Bon Nadal i feliç any nou!Carib: Sirito kypoton ra'aCarolinian: Ameseighil ubwutiiwel Layi Luugh me raagh feeCarrier: Zoo dungwel & Soocho nohdzi doghelCebuano: Malipayong Pasko ug Bulahang Bag-ong Tuig!Chaha: Bogem h n mh m & Boxem as nana-h mChamba: Wi na ge nyare Su dome KirismassChamorro: Filis Pasgua & Filis Anu NueboCherokee: Danistayohihv & Aliheli'sdi Itse UdetiyvsadisvCheyenne: Hoesenestotse & Aa'e Emona'eChichewa: Moni Wa Chikondwelero Cha KristmasiChiga: Mwebare khuhika: Ha NoelChoctaw: Yukpa, Nitak Hollo ChitoCornish: Nadelik looan na looan blethen nowethCorsicaans: Bon Natale e Bon capu d' annuCree: Mitho Makosi KesikansiCreek: Afvcke NettvcakorakkoCreole/Seychelles: Bonn e Erez AneDagbani: Ni ti Burunya Chou & Mi ti yuunDamara/Nama: KhizaDeens: Glædelig Jul og godt nytårDibabawon: Marayaw na Pasko aw Bag-ong Tui g kaniyo tibo na mga soonDine/Navajo: Ya'at'eeh KeshmishDinka: Miet puou yan dhiedh Banyda tene YinDivehi: Ufaaveri aa aharehDschang: Chrismi a lekah Nguo SuiehDuits: Froehliche Weihnachten und ein glückliches Neues Jahr!Duri: Christmas-e- Shoma MobarakEgyptisch: Colo sana wintom tiebeenEngels: Merry Christmas & Happy New YearEritrees: Rehus-Beal-LedeatEsperanto: Gajan Kristnaskon & Bonan NovjaronEsts: Rõõmsaid Jõulupühi ja Head uut aastatÉwé: Blunya na woEwondo: Mbemde abog abyali nti! Mbembe Mbu!Fali: Use d'h KrismassFaroese: Gledhilig jól og eydnurikt nýggjár!Farsi: Sal-e no mubarakFijiaans: Me Nomuni na marau ni siga ni sucu dei na yabaki vouFins: Hyvää Joulua or Hauskaa Joulua: 0nnellista uutta vuottaFrans: Joyeux Noël et Bonne Année!Fries: Noflike Krystdagen en folle Lok en Seine yn it Nije Jier!Friulian: Bon Nadâl e Bon An GnûfFulfulde: Jabbama be salla KirismatiGaddang: Mangamgam Bawa a dawun sikua diaw aminGalicisch: Bon Nadal e Bo Ani NovoGari: !Soalokia God i gotu vasau, mi lao ke ba na rago vanigira ara dou i matana!Gciriku: Mfiyawidi yaKrisimisa & Marago ghaMwaka waUpeGeorgisch: Gilotsavt Krist'es Shobas & Gilosavt akhal ts'elsGikuyu: Gia na Thigukuu njega Na MwakaM weru wi GikenoGitskan: Hisgusgitxwsim Ha'niisgats Christ gankl Ama Sii K'uuhl!Golin: Yesu kule nongwa kaun umaribe ongwa ena mone di mile wai wen miloGrieks: Kala Christougenna Ki'eftihismenos O Kenourios ChronosGroenlands: Juullimi Ukiortaassamilu PilluaritGuahibo: Pexania Navidadmatacabi piginia pexaniapejanawai paxainaenameGuambiano: Navidadwan Tabig tugagunrrigay & Sru pilawan kasrag utunrrigayGuarani: Avyaitete ahi ko Tupa ray arape qyrai Yy Kapyryin riraGuarayu: Imboeteipri tasecoi Tupa i vave! & Ivve ava Tupa rembiaisu toyuvirecoi turpi oyeaisusa pipe!Gujarati: Natal ni shub kaamnao & Saal MubarakGwere: Osusuku Omusa & Masuke OmwakaGwich'in: Drin tsal zhit shoh ohlii & Drin Choo zhit zhoh ohliiHan: Drin tsul zhit sho ahlay & Drin Cho zhit sho ahlayHausa: Barka da Kirsimatikuma Barka da Sabuwar Shekara!Hawaiiaans: Mele Kalikimaka & Hauoli Makahiki HouHaya: Waihuka na Noeli & Waihhuka n 'OmwakaHebreeuws: Mo'adim Lesimkha. Shanah TovaHeiban: Ati kalo gathje uwa gigihHerero: Okresmesa ombwa Ombura ombe ombwaHiligaynon: Malipayon nga paskua & Malipayon Nga Bag-ong tuigHindi: Subh Naya SaalHmong: Nyob Zoo Xyoo TahiabHongaars: Kellemes karácsonyi ünnepeket és Boldog újévet!Hungduan: Maphon au nitungawan. Apo Dios Kituwen baron di toonIban: Selamat Ari Krismas enggau Taun BaruIbanag: nga PascuaIers: Nollaig Shona DhuitIgbo: Ekelere m gi maka Keresimesi na ubochi izizi afo ozoIJslands: Gleðileg Jól og Farsaelt Komandi ár!Ikiribati: Te Mauri, Te Raoi ao Te Tabomoa nakoimi nte Kirimati ao te Ririki ae BouIlocano: Naimbag a Pascua ken Naragsac nga Baro nga Tawen!Imbongu: Gotenga malo Jisasi KaraistIndonesisch: Selamat Hari Natal & Selamat Tahun BaruInupiaq: Annaurri Aniruq & Paglaun UkiutchiaqInupiatun: Quvianaq AgaayuniqpakIrakees: Idah Saidan Wa Sanah JadidahIroquois: Ojenyunyat Sungwiyadeson homungradon nagwutut & Ojenyunyat osrasayItaliaans: Buon Natale e Felice Anno NuovoJapans: Shinnen omedeto. Kurisumasu OmedetoJavaans: Sugeng Natal lan warsa enggalJèrriais: Bouan Noué et Bouanne AnnéeKabyle: Assegwas ameggazKadazan: Kotobian Tadau Do Krimas om Toun VaguKahua: Na vagevageha surireua na Kirisimasi ma na harisi naoruKala Lagaw Ya: Ngi ngayka Koei trimal KazKamba: Ithiwa na Kisimsi Kiseo & Na Mwaka Mweu MuseoKambaata: eman haaro wegga illisholceKannada: Hosa Varushada SubhasayagaluKaqchiquel: Dios tik'ujie' avik'inKarelisch: Rastawanke Sinun, Uvven Vuvenke SinunKashmiers: Christmas Id MubarakKawalib: Amirnar Krismas GiKhasi: Krismas basuk & Snem thymmai basukKinyarwanda: Umunsi MwizaKirgizisch: JangI jIlIngIz guttuu bolsun!Kirundi: Noeli Nziza & Umwaka MwizaKoerdisch: Seva piroz sahibe u sersala te piroz beKom: Isangle Krismen & Isangle beng i fueKonkoni: Khushal borit NatalamKorafe: Keremisi ewewaKoreaans: Sung Tan Chuk HaKosraean: Tok Tapeng & Engan ya sasuKoyukon: Denaahto' Hoolaank Dedzaanh Sodeelts'eeyhKrio: Appi Krismes en Appi Niu YaaKroatisch: Sretan BozicKuanua: A Bona Lukara na KinakavaKwangali: Kerekemisa zongwa & Erago moMumvho gomupeLadin: Bon Nadel y Bon Ann NuefLakota: Wanikiya tonpi wowiyuskin & Omaka teca oiyokipiLamnsó: Kisheri ke Kisimen & Vijung ve kiya kefiykiLango: Afoyo Chamo Mwake & Apoyo Mwaka ManyeniLatijn: Pax hominibus bonae voluntatisLets: Prieci'gus Ziemsve'tkus un Laimi'gu Jauno Gadu!Lausitzian: Wjesole hody a strowe nowe letoLibanees: Milad Saeed wa Sanaa MubarakahLitouws: Linksmu Kaledu ir laimingu Nauju metuLivonian: Jovi talshpivdi un Vondzist uto aigastoLower Tanana: Bet'oxdilt'ayi bedena' ch'exulanhde dranh ninoxudedhetLozi: Kilisimasi ya nyakalalo & Silimo se sinca sa taboLuganda: Amazalibwa Agesanyu & N'Omwaka Omujaa OgwemirembeLuhya: Isuguku Indahi & Nu Muhiga MushaLuo: Sikuku Mar Higa Kod Mor & Mar Kiga ManyienLuritja: Wai! Nyuntu Larya?Luxemburgs: Schéi Krëschtdeeg an e Schéint Néi JoerMacedonisch: Srekan Bozik I Nova GodinaMadura: Pada salamet sabhala bengko arejaMakassar: Salama' Natal & Selamat Tahun baruMalagasy: Arahaba tratry ny KrismasyMalayalam: Puthuvalsara AashamsakalMaleis: Selamat Hari NatalMaltees: Nixtieqlek Milied Tajjeb u Sena TajbaMambwe: Kristu aye namwe umu nsikunkulu ino iya MweziMandarin: Kung His Hsin Nien bing Chu Shen TanMandobo: Mepiya Pagasaulog sa pagka-otawni Jesus aw maontong kaling Omay!Mangyan: Mayad paq Pasko kagMansaka: Madyaw na Pasko aw malipayong Bag-ong Tuig kamayo, mga lumonManx: Nollick ghennal as blein vie noaMaori: Kia orana e kia manuia rava i teia Kiritimeti e te Mataiti OuMarathi: Shub Naya VarshMargi: Use aga KirismassiMarshallese: Monono ilo raaneoan Nejin & Jeramman ilo iio in ekaalMataco-Mataguayo: Lesilatyaj ihi Dios ta i ppule ye, Letamsek ihi wichi ta Dios ikojejthi ta i honat eMaya/Yucateco: Utzul mank'inalMedlpa: Enim Mutuiyo!Meithei: Krismas Hlomum & Kumthar LawmumMonegaskisch: Festusu Natale e Bona ana noevaMingrelian: k'irses mugoxuamant & axal ts'anas mugoxuamantMongools: Zul saryn bolon shine ony mend devshuulyeMoro: Nidli pred naborete nanoMoru: Medu amiri ovuru Yesu opi amaroMuyu: Lip Ki amun aa Natal KoweNaasioi: Tampara KirisimaasiNaskapi: miywaaitaakun mikusaanor & kiyaa maamiyupiyaakw minuwaach pipuunNdjem: Mbeya mbeya Ebiel & Mbeya mbeya mbuNdogo: Esimano olyaKalunga gwokombandambanda! & Nombili kombanda yevi maantu e ya hokwa!Ndonga: Okrismesa iwa & Omude Mupe wa PunikwaNederlands: Prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaarNepalees: krist Yesu Ko Shuva Janma Utsav Ko Upalaxhma Hardik Shuva & Naya Barsa Ko harkik ShuvakamanaNewari: Nhu Da Ya VintunaNii: Nim OnoNiuean: Monuina a Aho Kilisimasi mo e Tau FoouNoors/Nynorsk: Eg ynskjer hermed Dykk alle ein God Jul og Godt NyttårNoors/Bokmål: God Jul og Godt NyttårNotu/Ewage: Keremisi dave beNyanja: Kristu akhale ndi inu munyengo ino ya ChristmasNyankore: Mukhulukhe OmwakaOccitaans: Polit nadal e bona annadaOekraïens: Veseloho Vam Rizdva i Shchastlyvoho Novoho Roku!Ojibwe (Chippewa): Niibaa' anami'egiizhigad & Aabita BiboonOneida: Wanto'wan amp; HoyanOriya: Sukhamaya christmass ebang khusibhara naba barsaOrokaiva: Keremisi javotohoOromo: baga wagaa hara isinin gayePalauan: Ungil KurismasPompangan: Malugud Pascu at saca Masayang Bayung Banua!Pangasinan: Maabig ya pasko & Maliket ya balon taonPapiamento: Bon Pasco i Feliz Aña NoboPashto: De Christmas akhtar de bakhtawar au newai kal de mubarak sha.Pennsylvania Duits: En frehlicher Grischtdaag unen hallich Nei Yaahr!Pohnpeian: Peren en Krismas & Peren en ParakapwPools: Wesolych Swiat i Szczesliwego Nowego Roku.Portugees: Boas Festas e um feliz Ano NovoPunjaabs: Nave sal di mubarakaQ'anjob'al: chi woche swatx'ilal hak'ul yet yalji Komami'Quechua: Sumaj kausay kachun Navidad ch'sisipi & Mosoi Watapi sumaj kausay kachunQuiche': Dioa kkje' awuk'Rapa-Nui: Mata-Ki-Te-Rangi & Te-Pito-O-Te-HenuaRarotongan: Kia akakakaia te Atua i runga i te rangi Teitei, e ei au to to teianei ao, e kia aroaia mai te tangata nei.Rengma: Anu keghi Christmas nu amapi kethighi wa salam pi nthu chupenleRheto-Romaans: Bella Festas daz Nadal ed in Ventiravel Onn NovRomani: Bachtalo krecunu Thaj Bachtalo Nevo BersRomanian: Craciun fericit si un An Nou fericit!Rongmei: Mei kathui nata neila mei Khrisrmas akhatni gai mei tingkum kathan tu-na arew weRoviana: Mami tataru Kirisimasi koa gamu doduru meke qetu qetu vuaheni vaqura iaRussisch: Pozdrevlyayu s prazdnikom Rozhdestva i s Novim GodomSalar: YangI yilingiz gotlI bulsIn!Sambal: Maligayang Pasko at Masayang Ba-yon Taon!Sámi: Buorit Juovllat ja Buorre OddajahkiSaamia: Muwule Omwaka EnjayaSamoaans: Ia manuia le Kilisimasi ma le tausaga fouSango: Gloire na Nzapa na ndouzou aho kouè, Na siriri na ndo sessé na popo ti ajo so amou nguia na Lo.Santali: Raska nawa SermaSaramaccan: Nuan wan suti jai o!Sardinees: Bonu nadale e prosperu annu nouSchots Gaelic: Nollaig chridheil agus Bliadhna mhath ur!Secoya: Sihuanu'u Ejaerepa aide'ose'ere & Sihuana'u huaje ametecahueSemandang: Selemat gawai NatalSeneca: a: o'-e: sad yos-ha: -se: 'Servisch: Sretan Bozic. Vesela Nova GodineSiciliaans: Bon Natali e Prosperu Annu Novu!Sinhala: Subha nath thalak Vewa. Subha Aluth Awrudhak VewaSlavey: Teyatie GonezuSoga: Mwisuka SekukuluSomali: ciid wanaagsan iyo sanad cusub oo fiican.Songe: Kutandika kua Yesu kuibuwa! & Kipua kipia kibuwa!Sorani: Newroz le to Piroz beSorbian: Wjesole hody a strowe Nowe leto.Sotho/North: Mahlatsi a Matswalo a Morena le Ngwaga o MoswaSotho/South: Litakalerso Tse Monate Tsa Kere Semese Le Mahlohonolo a Selemo Se SechaSloveens: Vesele bozicne praznike in srecno novo letoSlowaaks: Vesele Vianoce a stastny novy rokSoedanees: Wilujeng Natal Sareng Warsa EnggalSpaans: Feliz Navidad y Próspero Año NuevoSranan: Wan switi kresneti nanga wan bun nyun yari!Subanen: Piak Pasko Pu Piag Bago TawnSuena: Kerisimasi kokopaiSurigaonon: Malipayon na pasko sanan bag-on tuig!Swahili: ºKrismas Njema Na Heri Za Mwaka MpyaºTagakaulu: Madyaw Pagsalog sa Pagka-otaw ni Jesus & Aw mauntong na bago Umay!Tagalog: Maligayang Pasko at Manigong Bagong TaonTahitian: Ia ora i te Noere e ia ora na i te matahiti 'apiTala Andig: Maayad ha pasko daw bag-ong tuigTamazight: Asseggwas AmeggazTamil: Nathar Puthu Varuda ValthukkalTanaina: Natukda NuuphaaTarifit: Asuggas Asa'diTayal: Pqaquasta ta. Pquasta hentang na JesuThai: Suksan Wan Christmas lae Sawadee Pee MaiTlingit: Xristos Khuwdziti kax sh kaxtoolxetlTokelau: Ke whakamanuia te Kirihimahi & Tauhaga Fou fiafiaTok Pisin: Meri Krismas & Hepi Nu YiaTonga: Kristo abe anduwe muciindo ca ChristmasTongan: Kilisimasi Fiefia & Ta'u fo'ou monu iaToraja: Salama' Natal & Selama' taun baruTrukese: Neekirissimas annim oo iyer seefe feyiyeech!Tshiluba: Diledibua dilenga dia Mfumu: Tshidimu tshipia: tshipia th silengaTsjechisch: Prejeme Vam Vesele Vanoce a Stastny novy rokTswana: Keresemose o monate le masego a ngwaga o montshaTubetube: Yayaliyaya Yesu sikabi kaiwenaTumbuka: Kristu wabe namwe munyengo ya ChristmasTurks: Noeliniz Ve Yeni Yiliniz Kutlu OlsunTutchone/Northern: Ut'ohudinch'i Hulin Dzenu & Eyum nan ek'an nenatth'at danji te yesohuthin ch'e hadaatle sh'oUmbundu: Natale, Natale, Oyo O Natale & Eteke Lio Bowano, Illimo CiwaUrdu: Naya Saal Mubarak HoUvean: Italo fa ide tau fou nei esekeUyghur: YanghI yiling ahlqIs bolgey!Valencian: Bon Nadal i millor any nouVespi: Rastvoidenke i Udenke VodenkeVietnamees: Chuc Mung Giang Sinh: Chuc Mung Tan NienVlaams: Zalig Kerstfeest en Gelukkig nieuw jaarVotian: Yvaa rashtagoa! & Yvaa uutta vootta!Waray-Waray: Maupay nga Pasko ngan Mainuswagon nga Bag-o nga Tuig!Warlpiri: Miri Kirijimiji & Nyuntunpa Ngurrju nyayirni yapaWelsh: Nadolig LLawen a Blwyddyn Newydd DdaWitrussisch: Winshuyu sa Svyatkami i z Novym godam!Xhosa: Siniqwenelela Ikrisimesi EmnandI Nonyaka Omtsha Ozele Iintsikelelo NamathamsanqaYup'ik/Central: AlussistuaqegcikiciYupik/Siberian: Quyanalghii Kuusma & Quyangalleq Nutaghamun AymiqulleqYiddisch: Gute Vaynakhtn un a Gut Nay YorYoruba: E ku odun, e hu iye' dun!Zarma: Barka da Issa hay-yan hann & Barka da djiri barey-yanZaza: Newroz'a tu Piroz beZia: Kerisimasi wosewaZime: El ma ka bar vra aso vei Lu & El ma ka kim na mireuZulu: Sinifesela Ukhisimusi Omuhle Nonyaka Omusha OnempumeleloZweeds: God Jul och Gott Nytt År

Leengk:Managersonline.nl: http://nieuwsbrief.taalpost.nl/r/tp.plx?1690-611

062:'t Verneefd Kuinegin Astridplain

En dike vaif joar laengk éme z’aungs Astridplain aungderstenbauve gesmeite. Z’éme der in de graungd zite vreute gelak bleengde mole. Vaif joar laengk éme w’aungs art vastgaawe n én aungsaige n afgevroagd wa t da in godsnoam geeng were. Zauwe der oeët nog bloemekes én boemekes geplaent were ? Geenge z’aungs pispalais trug zéte (da d éme de veingte nogal gemist as z’oep wég nor ois dreengend de bieëst wauwe n oitange).
Awel, veurege zoaterdag was ’t dan zoe vaer. Patrikske—ge wét wél de promauter van de tiesjeërts én den ieëwege smail tot achter zen oeëre n ei soame mé t de minister van mobilitait --- e maske dee no de noam Katlein lestert ( aféntoo) én ne gedelegeirden besteurder –nen dike nék dus--van den Aizere Wég, ‘t Astridplain pléchteg (zoe wert da mieëstal gezei) aupe verkloard. ’t Was al vaif joar laengk en “aupe” waeref mor ge wét wél wa’k bedool.
Ieëst was er ’t neef Zjusteesepalais , dan den éroanlég van de Laije n én ’t oepkalfoatere van de Midestoase én naa dan aungs verneefd Kuinegin Astridplain.
Der woare n atrakses, sandwisjes én e limonadsje ver eederieën. Der weer aungder en teingt muzeek gespéld oep 't plain én in de groeët’ al van de stoase. Ver de klaimane was er nen auverdékte speiltoin én weere n er veroltsjes vuirgeleize.
Klokslag vaif eure stak de Patrik de fieësteleke plainverlichteeng oan. Schoeën da t da was ! De meingse kreige n er de troane van in un oeëge.
Oek aungder de graungd weer er gefieëst. Doar éme z’en aungdergraungdse parkeeng oangelei ver wél veeraungderd otaus. Der angt nateurlek e farem praiskortsje n on vast. Der zule de sjofeërs wél ver mute n in une zak scheete. No ’t schaint zau w et € 2 per eur koste n oem oewe roestbak doar achter te loate. A g'er nen ieëlen dag wilt blaive stoan kost oe da €16 w ém ek me loate waismoake. Der is traawes oek nog en aungdergraungds waendelplain ver as ’t wa t’ ard rèègent ( doar zal dus ieël vaul gewaendeld were want rèège der kéne w’eet van in aungs oapelandsje).
Oek”Akwataupija” (Aquatopia) doe d en doit in ’t zakske. Ver €5 rais de mé j en skeelift no bine. Doar kun de dan praize wine duir te zeuke nor karsboeëmbale.Ge kunt er oek éksemploare zeeng van – no ’t schaint binekert—de léste kabeljaawe. Der were n er de léste joare zoevaul van oepgefrét da t dee vise den taid nimer kraige n oem ver e noageslacht te zerege.
Alei, der is toch wér wa geprésteird in Aentwaerepe !

061:Lékteur 01:De Breimer Stadsmuzekaente

In deis rubreek zule w'aféntoo nen tékst zéte wer da ge kun d oep oofene. Oem te begine zule w' ieënvaudege veroltsjes neime dee j eederieën ként zoeda g' eingkel oewaige mut konsentreire n oep de sproakkeungst. Ge zult zeeng a ge nen échte n Aentwaerpenér zé j én de boasisreigels van d'Aentwaerepse spéleeng aungder de knee j ét dan is da d amel ni s zoe moojlek. De grutste moojlekad bléft dan---deingk ek--- et oanieënschraive van de waurde mé j auvergangsklaengke n én et al of ni schraive van d'asimiloases. Ver eemand dee ginen Aentwaerpenér is, is et nateurlek wél moojleker. Oe varder da ge van 't Aentwaereps sto, oe mieër moojte da ge zult mute doong.





In deze rubriek zullen we af en toe een tekst zetten waar je kan op oefenen. Om te beginnen zullen we eenvoudige verhaaltjes nemen die iedereen kent zodat je je enkel moet concentreren op de spraakkunst. Je zal zien als je een echte Antwerpenaar bent en de basisregels van de Antwerpse spelling onder de knie hebt dan is dat allemaal niet zo moeilijk. De grootste moeilijkheid blijft dan--- denk ik --- het aanelkaarschrijven van de woorden met overgangsklanken en het al of niet schrijven van de assimilaties. Voor iemand die geen Antwerpenaar is, is het natuurlijk wel moeilijker. Hoe verder je van het Antwerps staat, hoe meer moeite je zal moeten doen.

Lékteur 01: DE BREIMER STADSMUZEKAENTE

Der was joare geleije ne man dieë nen aawen eizel ad . Da bieësje(1) n ad al joare n achterieën ieël ze lèève de zake mé groan no de meule gedroage. Mor naa weer em al en dageske n aawer én a was nimieër zoe staerek as toongs da t em in de fluir van ze lèève was. Zene mieëster ad beslaute em te verkoeëpe n on den abatwaer( 2). Den eizel ad et in’t snetsje da t er eet ni klopte én a mokte da t em ribedebee was. Mor naa must em zélef ver zene kost gon zerege én deroem ad em gedocht van stadsmuzekaent te were . “Da s zal (3) wél luke in Breime”: dacht em.
Zoe gezei zoe gedoan : én a trok der notoo.
As em al en tadsje n ieëmel (4) mooderzeelalieën aungderwég was, kwam em nen aawe jachtaungd teige. Dieë lag langs de kaent van de wég t’ aige pesees of a j ad ne maraton geloeëpe.
“Wa lig d ega (3) der zoe te pufe kameroad ? “: zei t den (3) eizel teige dieën aungd.
“ Och” zei t den (3) aungd ’t is da ‘k al zoe w aud zén. Menen boas wau m’on nen tak van nen boeëm oepange oemda’k ni rap genoeg nimer was oem achter de konaine te krose. ‘k E'm dan mor men bieëne n aungder men aereme genaume n én ‘k zén zoe rap as da’k kost gon loeëpe. Mor woar mut ekik na mene kost mé f verdeene (3). Der is ginen ieënen boas dieë mai nog wil d éme(3) n oemda ‘k al zoe w aud zén.
“Wét de wa ?”: zei t den eizel “ ‘k Zén van plan no Breime te goan oem doar stadsmuzekaent te were n oem oep dee maneer af én toe eet tuse men taende te kune steike. “ “ Go mei mé mai j én wer d oek stadsmuzekaent ; dan kune we soame muzeek speile.” “ Gai spelt bavuirbéld oep de floit én ik roefel wa d oep (3) en troemel.
“Da’s e goo ch gedacht”(3) : zei t den(3) aungd én ze geenge soame n oep stap.
E poar stroate vaerder zoage z’en moagere pékzwarte kat auver de wég loeëpe. Dee was on’t blèète gelak e klai keengd. De troane leepe auver uir koake n én ze trok zoe w en tristeg gezicht da ge wél must kompase n éme mé j uir.
“Weroem blét ega zoe ?” zei t den (3) eizel teige de kat.
“Wél moat”: zei t de (3) kat “ Oemda mene péls ni mieër zoe schoeën bleengt én men taende n ieën ver ieën begine n oit te vale, én oemda’k de godsjuigdegen dag achter de stauf lig te mafe of te spine in plets van moize te vange --zoe wa’k dei in mene joongen taid---ad men boske teige de beure gezei da ’t em mai gin verzoipe n in ’t kanoal. “ ‘k Zén nog zjust oep taid auver de meur van den of kune spreenge, aenders ad ek eer naa ni ch gestoan (3).” “Mor joa, eer ston ek na, ‘k weit van gin aut paile te moake n én ‘k weit ni woar da'k vannacht zal kune sloape.”
“Wél, go mé j aungs mei no Breime. Ge zé gewoeën van aféntoo snachs e konsért te geive dan mut da toch ni s zoe (3) moojlek zén.”
“Joa, weroem ni ?” zei t de kat én ze geeng mé j un mei.
En bitsje loater kwoame ze langs en boerderai. Doar zat--- oep ne méstoeëp--- nen oan te kroije gelak zot.
“Amai, men oeëre”; zei t den(3) eizel. Is ‘t eer eeverans on’t braende da ge zoevaul lawait
mokt?”
“Momeingtsje n ei,” zei t den(3) oan “na j ém ekik al zoevaul joare men bést gedoan én naa wer ekik zoe beleidegd. Da noome ze staengk ver daengk ! Morege n is’t zaungdag én de boerin verwacht volek. Én z’ei gezei da ze mai j e kopeke kléngder go moake n én mai j in de soep go t doong. Vanoavend zauwe ze mene kop afkape deroem kroi j ek na mor zauvaul as da ‘k kan én ver zoelaengk da’k da nog kan.
“Och,”zei t den eizel “ zolaengk da d oewe kop er nog oepsto w en da g’er nog mé kunt deingke, go d’em toch ni loate n afsnaije !” “Komt toch mei mé j aungs ,moat !Wai gon no Breime n oem stadsmuzekaente te were. G’é d en (3) gooj stém . We kune soame muzeek moake. Da s zal wél meivale.”
Den oan leet da gin twi kieëre zége. A sproong van ze kot af én mé j un veere troke ze vaerder. De boerin must mor en aender slachtofer gon zeuke ver uir soep.
Mor de wég no Breime was nog laengk. Oep ieënen dag zauwe ze der ni ch geroake (3).Teige den oavend kwoame z’on e groeët bos én den eizel , dieë zoewa den boas spélde, zei: “Motsjes, we zén gin ieën van alemoal nog biterjoongk. ’t Is ni ch goo da w’aungs aa knauke te vaul forseire. ‘ k Stél vuir da we in ’t bos blaive sloape n én da we moregevreug vaerder tréke.”
Zoe gezei, zoe gedoan. Den eizel én den aungd geenge n aungder ne groeëten boeëm lige. De kat kraup erin én sleep oep nen diken tak én den oan geeng ieëlemoal van bauve in den top van den boeëm sloape. A droide zenaige n ieëst no ’t Wéste wer da t de (3) zon on ’t aungdergegon was. Dan droide n em zenaige no ’t Oeëste wer da t de (3) zon de volgende morege trug zau begine schaine. Tenslote zéte n em zenaige in de richteeng van ’t Naurde . A wau zjust zen blafeteure dicht doong as em in de vaerte in ‘t bos e lichtsje zag schaine.
Den eizel zei: “Lot aungs doar dan mor notoo gon want deis pletske is toch nogal vochteg én da’s ni s zoe (3) goo ver aungs aa knauke.” Den aungd zei da ’t em aupte doar e stukske vlieës te veengde want a ramelde van de groeëte n oonger. De kat aupte da z’uiraige wa s zau (3) kune verwaereme vuir e stofke n én den oan zag et toch oek ni s zoe (3) zite oem nen ieële nacht gelak ne weengdwaizer derbauve n in dieën boeëm te zite koekeloore.
Ze geenge dus duir ‘t stikdaungker bos oep da licht oep af. Oitaindelek stoonge z’er vuir. Ze zoage da t da (3) licht ,da no boite n oep de boeëme schein, aigelek van en petrollamp kwam.
Den eizel, dieë de grutste was, leep no ’t veingster én loorde no bine.
“Wa s zee (3) de ?” vroog den oan.
“Och mane” aentwaurde den eizel “ ik zeeng en toafel vol mé laker eite én dreengke. Der zite bandeete raungd dee farem on’t sjmautse én.
“ Zén ’t vaul bandeete ? vrooge de kat, den aungd én den oan.
“ ‘k Zeeng er drai” zei t den (3) eizel.”’k Deingk da d ieëne(3) van un den boas is want a j ei ne langen board én a j ei nen ood mé j en ploim oep zene lileke kop.” “ Den twide n ei d e moteg gezicht mé ne zwarte lap auver zen ieën oeëg . Den darde is zoe grais as en doif én zee t er ni j al te snuger oit.
“Amai,” jaengkte den aungd “dee j éme n et goo: z’éme n en toafel vol mé j eite n én ze zite waerem bine.”
“Da’s na zjust wa da wai noeëdeg éme “ kroide den oan .
“ Laker eite n én vuir de stauf menaige kune verwaereme; da’s ver mai de maks” mijaude de kat.
Ze dachte n ale veer: “Oo kune we dee kèèrels eer boite joage ?”
Aindelek ade z’e gooj idei. Den eizel must mé s zen (3) verste poeëte oep de raichel gon stoan, den aungd zau dan oep den eizel zene rug klime n én de kat oep de rug van den aungd. Den oan zau w oep de kop van de kat vleege.
As ales klèèr was begone z’une muzeek te moake. Den eizel balekte of da t em (3) vermoeërd weer. Den aungd blafte of da t em (3) roazend kwoad was. De kat mijaude zoe vrieëselek da ’t was of er en sirèèn afgeeng. Én den oan kroide zoe w ard da ch ge (3) zau gedocht éme da’t kot in braend stoong.
Dan sproonge ze dwars duir de roit zoe da t de ( 3) stuke gelas langs ale kaente vlauge.
De bandeete verschaute n unaige nen bult. Ze leete un glas wain oit un aende vale. Ze dochte da d un (3) léste eur gesloage was. Ze streungkelde n auver de stoole én leepe dan gelak zote no boite n et doongker bos in.
Aungs veer kameroade zéte de stoole trug récht , geenge n on toafel zite n én begoste ’t eite tot da ze benoa w onplofte.
Den eizel fréte de saload én de peekes oep. Den aungd spélde n ale weste no bine .De kat ad nog noeët zovaul én zoe ne lakere vis geite n én den oan was konteingt mé j al ’t broeëd.
Z’ade zeiker ne vuirroad in un kas gesloage wer da s ze (3) wél en weik mé voeërt koste .
As ’t eite n oep was, geenge ze sloape.Den eizel geeng ver de waeremte n achter ’t ois oep de méstoeëp lige. Den aungd geeng dicht ba de vuirduir lige n oem den bool te bewoake. De kat lag vuir de stoof te spine én den oan zocht e pletske aungder de nok van ’t dak én stak zene kop aungder zen vluigels.
Oemda ze zoe doeëdmeug woare, vele ze rap in ’t sloap én droeëmde van zeutekoek én beiter doage. Den eizel zag zenaige as joonge staereke gast mé s zake (3) bloem sluire ver de muile. Da was de gooje n aawen taid ! Toongs kreig em van zenen boas as beloeëneeng nog laker eite.
Den aungd droeëmde n oek da t em (3) nog joongk was én oep oazejacht geeng . De kat droeëmde van véte moize én zeute mélek. Den oan zag zenaige mé j ieël zenen oarem auver ’t aeref loeëpe én zenen kam zag veurroeëd van lèèveslust.
’t Was al midernacht gewere. De bandeete zoage vanoit de vaerte da t er (3) gi licht nimer braende én da’t moisstil gewere was. Ze dochte :”W’ade meschin beiter ni s zoe (3) paneekereg oep de vlucht mute sloage. Ze steurde de loempste veroit oem polsoeëgte te gon neime want d’aender betraude n et zokske toch ni j ieëlemoal.
Oep zen tieëne slaup den bandeet no ’t oizeke. A dacht ’t is amel rusteg én a geeng no de kuike n oem ’t licht oan te steike. A zag de veuregvlamend’ oeëge van de kat , a docht da t da (3) gloojende kaule woare n én a j eeld er e stékske teige oem der en kèès mé j oan te steike.
De kat kon da ni j aprés-jeire én ze sproong no den bandeet ze gezicht . Ze krapte n en beit em zoe w ard da ’t blood langs ale kaente vlaug. Den bandeet verschoot zenaige n en ongeluk én begost oem ulep te roope. A leep raungd gelak ne zot én probeirde langs d’achterduir t’ ontsnape. Mor doar lag den aungd. Dieë beit em in zen bieëne. As em aindelek dan toch boite gerokt was leep em langs de mestoeëp én kreig ne fareme stamp van den eizel. Den oan, dieë klèèrwaker gewere was van al da lawait begost te kroije gelak em nog noeët gekroid ad.
Den bandeet kwam boite n oasem trug ba zen kameroade én a zei: “ In ’t ois zite naa w amel deuvels. Ba de stauf zit en éks dee zoe lilek as de nacht is. Z’ei me wile betoeëvere mé j uir gloojend’oeëge n én z’ei mé j uir lange noagels ieël me gezicht aupegekrapt. Vuir de verduir stoong er ne ruis van ne veingt dieë mé j e schaerep més in men bieëne gestauke n ei. Oep ’t aeref lag er e zwart spoeëk da m’afgerameld ei mé j en schup zoeda’k naa vol blaaplake ston. Bauve n oep t dak zit er ne keirel dieë n ieël den taid roept én teert da t em me wél zal te pake kraige oem me j in den bak te steike. ‘k Zén gon loeëpe zoe rap as men bieëne n et tooleete.

De bandeete vertraude n et zokske ni mieër. Ze deereve nimieër nor da d ois gon (3). De veer Breimer stadsmuzekaente vaungde n et er ieël gezéleg én ze zén er blaive woeëne.


Nautas:

(1) bieësje :diminutieven die op -st eindigen verliezen de -t- als het suffix- sje is:
Voorbeelden: bieëst>>bieësje ; fieëst>> fieësje; kist >> kisje
We maken hier een uitzondering op de regel der gelijkvormigheid. We hebben gekozen voor de spelling zonder –t- om op die manier te vermijden dat men “naar de letter” zou lezen. De grondwoorden blijven uiteraard “bieëst, fieëst, kist, etc.”
(2) abatwaer: Antwerpse spelling van het Franse woord “abattoir” d.i. AB slachthuis.
(3) Verklaring voor deze vormen:

Er doen zich twee gevallen voor:

1° Woorden die oorspronkelijk op[ –t ] eindigden ,hebben deze [–t ] verloren nadat de progressieve assimilatie al had plaatsgevonden. De [-t] is dus weggevallen , maar de medeklinkers die stemloos geworden waren , blijven stemloos. Dit doet zich voor als het tweede woord met een medeklinker begint (ook een reeds verdwenen h- !).
Om te vermijden dat men verkeerd zou lezen en om de regel der gelijkvormigheid te kunnen toepassen, hebben we telkens de stemloze medeklinkers vermeld en het tweede woord onveranderd gelaten.
In de eerste plaats staan --- met een * gemerkt ---de hypotetische gereconstrueerde woordvormen , die aan de basis zouden kunnen liggen van deze evolutie.
Op de laatste plaats hebben we tussen bijbelhaken de fonologische uitspraak ---volgens onze eigen spelling --- voorgesteld.


*zeit den >>zei t den progr.ass. [zeiten]
*mét verdeene >>mé f verdeene progr.ass [méferdeene]
*good[t] gedacht>>goo ch gedacht progr.ass [goochedacht]
*zeit den >>zei t den progr.ass. [zeiten]
*nit gestoan >>ni ch gestoan progr.ass. [nichestoan]
*nit zoe >>ni s zoe progr.ass. [nisoe]
*nit geroake >>ni ch geroake progr.ass. [nicheroake]
*dat de >>da t de progr.ass. [date]
*nit zoe >>ni s zoe progr.ass. [nisoe]
*wat zau >>wa s zau progr.ass. [wasau]
*dat da >>da t da progr.ass [data]
*wat zee >>wa s zee progr.ass. [wasee]
*mét zen >>mé s zen progr.ass. [mésen]
*dat (h)em >>da t em progr.ass. [datem]
*dat ge >>da ch ge progr.ass. [dache]
*dat ze >>da s ze progr.ass. [dase]
*mét zake >>mé s zake progr.ass. [mésake]

2° Woorden die oorspronkelijk op[ –t ] eindigden ,hebben deze [–t ] verloren nadat een regressieve assimilatie al had plaatsgevonden. De [-t] is dus weggevallen , maar de medeklinkers die stemhebbend geworden waren , blijven stemhebbend. Dit doet zich voor als het tweede woord met een klinker begint.

*ligt ega >>lig d ega regr.ass. [ligdega]
*wilt éme >>wil d éme regr.ass. [wildéme]
*wat oep >>wa d oep regr.ass. [wadoep]
*g’ ét en >>g’é d en regr.ass. [géden]
*dat ieëne >>da d ieëne regr.ass. [dadieëne]
*dat un >>da d un regr.ass. [dadun]
*dat ois >>da d ois regr.ass [dadois]

(4)Men zegt én schrijft:
Ieëlemoal , ieëlemol , ieëmol of ieëmel
naargelang het woord met meer of minder nadruk uitgesproken wordt. Dit verschijnsel doet zich ook voor bij tientallen andere woorden